Ўзбекистон республикаси ахборот технологиялари ва коммуникацияларини ривожлантириш вазирлиги муҳаммад ал-хоразмий номидаги

Тест талабларининг лойиҳанинг бошқа турдаги хужжатлари билан алоқаси
Тест талаблари хоссалари
Юқорида таъкидлаб ўтилганидек, тест талаблар тизимнинг барча асосий 
функцияларини текшириш бўйича талабларни ўз ичига қамраб олади. Тест талаблар тест 
режани қуриш учун етарли бўлиши ва тизимни текшириш, яъни тест режани амалга 
ошириш дастурий таъминот дастурий кодини билишни тақозо этмаслиги шарт. Бошқача 
қилиб айтганда, тест талаблар тизимнинг 
ички тузилмасидан изоляция қилинганлик
хоссасига эга бўлиши лозим.
Одатда, тест талаби тузилмаси тизимга қўйилган функционал талаблар 
тузилмасидан келиб чиқади. Ҳар бир талабнинг вазифаси нимани текшириш лозимлигини 
аниқлашдан иборат. Ушбу текширишнинг амалга ошириш техникаси тест режани 
вазифаси бўлиб ҳисобланади.
Алоҳида талабни таснифлашни оддий формати қуйидагича:
<ташқи таъсир таснифи>да [содир бўлади] <дастур реакцияси таснифи>ни 
текшириш.
Функционал кўринишда ишлаб чиқилган тест талаблар, одатда, қуйидагича 
гурҳларга ажратилади: 

кириш маълумотларини назорат қилиш функцияси (вазифаси), 

---

43 

хатоликларни қайта ишлаш (киритиш хатолиги, ҳисоблаш хатолиги) 
функцияси, 

асосий натижани олиш функцияси, 

муҳим ҳолатларни қайта ишлаш функцияси, 

расмийлаштириш ва натижаларни чиқариш. 
Дастурий реализацияни конкретлаштириш (аниқлаштириш) масалани ҳал қилиш 
мобайнида вужудга келадиган турли ҳолатларга таъсирни (реакцияни) ойдинлаштириш 
ёки кенгайтиришни талаб қилиши мумкин. Бундай ҳолларда тизимни тузилмавий 
текшириш учун қўшимча равишда қуйи даражали тест талабларни расмийлаштириш 
тавсия этилади. 
Тест талаблар мажмуаси бир қанча муҳим хоссаларга эга бўлиши шарт:

тўлалик;

текширилувчанлик;

зиддиятсизлик (зиддият келтириб чиқармаслик). 
Одатда, ҳар бир тизимли ёки функционал талабга минимум битта тест талаб мос 
келади. Агар тест талаблари орқали берилган текширишлар мажмуаси тизимли ва ДТга 
талабларда аниқланган тизимни барча функционал жиҳатларини қопласа, у ҳолда бундай 
тест талаблар тўла дейилади. Бундан келиб чиқадики, агар тизимга талаблар ўзгарса, у 
ҳолда тўлаликни таъминлаш учун тест талаблар хам ўзгаради. 
Тест талаблар хам тизимли ва ДТга талаблар каби текширувчанлик хоссасига эга 
бўлиши лозим, яъни ҳар бир талаб учун жорий қилинаётган тизимда ушбу талаб 
бажарилаяптими ёки йўқлигини текширишни аниқлашнинг қандайдир аниқ бир мезони 
бўлиши лозим.
Талабни текширишни имконияти йўқ бўлган “талабга” мисол: