Ўзбекистон республикаси ахборот технологиялари ва коммуникацияларини ривожлантириш вазирлиги муҳаммад ал-хоразмий номидаги

Дастур кодини тестлашнинг мақсад ва вазифалари 
Дастур кодини тестлаш – бу дастурдаги нуқсонларни (хатолик, камчиликларни) 
аниқлашга йўналтирилган жараёндир. Агар дастур кодида бирор бир нуқсон бўлса, у 
ҳолда маълум бир шартларда тизим хати-харакати (хулқ-атвори) кутилмаган ҳолатларни 
келтириб чиқаради.
Агар дастур кодидаги нуқсонлар натижасида тизимни ишлаш фаолиятида 
тўхталишлар ёки умуман ишламай қолиш кузатилса, у ҳолда бундай нуқсонлар жиддий 
(муҳим, аҳамиятли) нуқсонлар дейилади. Лекин, шундай нуқсонлар борки, улар тизимни 
фаолият кўрсатиши учун унча сезиларли бўлмаган муаммолар туғдиради. Бунда тизим 
ундан талаб этилган вазифаларни нисбатан қийинроқ бажаради. Бундай кўринишдаги 
нуқсонларни ўрта ёки кам аҳамиятга эга бўлган нуқсонлар таркибига киритилади.

---

27 
Юқоридагилардан келиб чиққан ҳолда шуни таъкидлаш мумкинки, дастур кодини 
тестлаш масаласи қуйидагилардан иборат бўлади: 
1). Дастур коди учун шундай шартларни аниқлаш лозимки, бунинг натижасида 
тизимдаги нуқсонлар намоён бўлсин (яъни, тизимни нормал фаолият кўрсатишида 
муаммолар пайдо бўлсин); 
2). Юқорида аниқланган шартларни хужжатлаштириш (протоколлаштириш). 
Шу нарсани эсдан чиқармаслик керакки, одатда, дастур кодини тестлаш масаласига 
дастур кодида нуқсонлар мавжуд бўлган код қисмини аниқлаш ва умуман ундаги мавжуд 
нуқсонларни тўғрилаш кирмайди.
Дастур кодидаги нуқсон ва хатоликларни тўғрилаш – бу 
созлаш
масаласи бўлиб, у 
тизимни тестлаш натижаларига кўра амалга оширилади. 
Дастур кодига тестлаш процедурасини тадбиқ қилишдан мақсад – натижавий 
маҳсулотда нуқсонлар (айниқса, муҳим нуқсонлар) сонини минималлаштиришдан иборат.
Шу нарсани эсда тутиш лозимки, тестлаш тизимнинг дастурий коди нуқсонлардан тўла-
тўкис ҳоли эканлигига кафолат бера олмайди. Бироқ, лойиҳа хужжатларидаги қарама-
қаршиликлар ва камчилик (нотўлалик) ларни бартараф этишга қаратилган верификация ва 
валидация жараёнлари билан биргаликда сифатли ташкил қилинган тест 
тизим
талабларни қаноатлантиришини хамда кўзда тутилган барча вазиятлар учун шуларга мос 
тарзда бўлишини кафолатлайди.
Агар ишлаб чиқилиши кўзда тутилаётган тизимни ишончлилиги юқори даражада 
бўлиши талаб этилса, у ҳолда шунга мос равишда тизимга қўйиладиган талаблар қатъий 
бўлади. 
Шулардан келиб чиққан ҳолда, биз биринчи навбатда аниқ бир тизим учун маълум 
бир тестлаш натижаларини эмас, балки