Ўзбекистон республикаси ахборот технологиялари ва коммуникацияларини

3.Қаттиқ уйғониш режимлари.
Электрод токлари асосий заряд ташувчиларнинг кристалл ҳажмидаги электр майдон таъсирида дрейф ҳаракатланишига асосланган уч электродли, кучланиш билан бошқариладиган яримўтказгич асбоб майдоний транзистор (МТ) дейилади. МТларда ток ҳосил бўлишида фақат бир турли– асосий заряд ташувчилар (электронлар ёки коваклар) қатнашгани сабабли улар баъзан униполяр транзисторлар деб аталади. МТларда, БТлардаги каби тезкорликка таъсир этувчи инжекция ва экстракция натижасида ноасосий заряд ташувчиларнинг тўпланиш жараёнлари мавжуд эмас.
р–n ўтиш билан бошқарилувчи n – каналли МТ тузилмасининг кўндаланг кесими ва унинг шартли белгиланиши 15.1 - расмда келтирилган.
n–турдаги соҳа канал деб аталади. Каналга заряд ташувчилар киритиладиган контакт исток (И); заряд ташувчилар чиқиб кетадиган контакт сток (С) деб аталади. Затвор (З) бошқарувчи электрод ҳисобланади. Затвор ва исток оралиғига кучланиш берилганда юзага келадиган электр майдони канал ўтказувчанлигини, натижада каналдан оқиб ўтаётган токни ўзгартиради. Затвор сифатида каналга нисбатан ўтказувчанлиги тескари турдаги соҳа қўлланилади. Ишчи режимда у тескари уланган бўлиб канал билан р – n ўтиш ҳосил қилади.

а) б)

8 – расм.
Каналнинг кўндаланг кесими нольга тенг бўладиган вақтдаги затвор кучланиши беркилиш кучланиши U_{ЗИ.БЕРК.} деб аталади ва бу вақтда транзистор истоки стокдан узилиб қолади, яъни берк режимда ишлайди.
кучланиш беркилиш кучланишига U_{ЗИ.БЕРК} га тенг бўладиган вақтдаги сток кучланиши тўйиниш кучланиши U_СИ.ТЎЙ. деб аталади.
Бу ердан
.
вақтдаги транзисторнинг ишчи режими текис ўзгариш режими, вақтдаги транзисторнинг ишчи режими эса тўйиниш режими деб аталади. Тўйиниш режимида U_СИ кучланиш қийматининг ортишига қарамай I_C токининг ортиши деярли тўхтайди. Бу ҳолат бир вақтнинг ўзида затвордаги U_ЗИ кучланишининг ҳам ортиши билан тушунтирилади. Бу вақтда канал тораяди ва I_C токини камайишига олиб келади. Натижада I_C дрейфрли ўзгармайди.