Ўзбекистон республикаси ахборот технологиялари ва коммуникацияларини ривожлантириш вазирлиги муҳаммад ал-хоразмий номидаги

BIZNES INTELLIGENCE TIZIMLARINING BIZNES 
QARORLARINI QABUL QILISHDAGI SAMARASI 
A. O’.Nazarov (assistent, Muhammad al-Xorazmiy nomidagi TATU) 
O.J. Babomuradov (t.f.d., Muhammad al-Xorazmiy nomidagi TATU) 
A.X. Xamidullayev (assistent, Muhammad al-Xorazmiy nomidagi TATU)
Qaror qabul qilish boshqaruvning muhim vazifalaridan hisoblanib, u 
boshqaruv-ning deyarli hamma jarayonida ishtirok etadi.Boshqaruv vazifalarining 
klassik ro’yxatini rejalashtirish, tashkil etish, xodimlar bilan ta’minlash, topshirish 
yoki boshqarish, muvofiqlashtirish yoki nazorat qilish, hisobot berish va byudjetni 
rejalashtirishni o’z ichiga oladi. Ushbu vazifalarning ba’zilari rejalashtirish va 
topshirish yoki rahbarlik qilish kabi qaror qabul qilishning bevosita qo’llanilishi 
bo’lib, boshqa vazifalar odatda qarorlarni qabul qilishga olib keladi. 
Hozirgi davrda biznes rahbarlari mijozlardan yuqori talablar, yuqori raqobat, 
ishchi kuchi va materiallar narxining oshishi hamda mahsulotning umri qisqarishi 
bilan bog’liq masalalarga duch kelmoqdalar. Globallashuv davlatlar o’rtasidagi 
munosabatni yaxshilayotgani tufayli bozorning joylashishi va masofasi endi 
bozorlarga kirish uchun to’siq bo’lmaydi. Bunday o’zgaruvchan muhitda firmalar 
doimiy ravishda risklar va imkoniyatlarni baholashlari va mavjud ma’lumotlarga 
asoslanib tezda biznes qarorlarini qabul qilishlari kerak. Bu jarayonda ko’p 
o’lchamli ma’lumotlar(BigData)
8
ning bir qismi bo’lgan biznes intelligence 
(Business Intelligence) juda katta ahamiyatli vazifani bajaradi. 
Biznes intelligence (BI) bu - biznes tahlili uchun mos bo’lgan, inson 
tomonidan o’qiladigan shaklda tranzaktsion biznes ma’lumotlarini tarjima qilishni 
ta’minlay-digan tashkilotlar uchun hisoblash usullari va vositalarini, shuningdek, 
bunday qayta ishlangan ma’lumotlar bilan ommaviy ishlash vositalarini belgilash 
hisoblanadi. Uning asosiy maqsadi katta hajmdagi ma’lumotlarni(Big Data) 
sharhlash, faqat ishlashning asosiy omillariga e’tibor qaratish, turli xil 
variantlarning natijalarini tanqid qilish, va qarorlarni qabul qilishdagi natijalarini 
kuzatib borish kabilar hisoblanadi. 
1-rasm. BI ish jarayoni
BI ko’plab biznes echimlarni qo’llab-quvvatlaydi – operatsion yechimdan 
strategik echimgacha qamrab oladi. Asosiy operatsion qarorlar mahsulot yoki 
narxni aniqlashni o’z ichiga oladi. Biznesning strategik qarorlari keng ma’noda 
8