Ўзбекистон республикаси ахборот технологиялари ва коммуникацияларини

Адабиётлар: 
1. Arduino и 
бионика.Введение в микроконтроллеры с Arduino. 
machineproject — Тод Е. КуртПеревод на русский язык— robofreak.ru — 
Татьяна Волкова 
2. 
У.У.Искандаров, М. Асқарова. Лазер энергиясини масофадан қабул 
қилишнинг долзарб ммуаммолари Фар ДУ, “Муқобил энергия ва 
уларнинг турлари ва улардан фойдаланиш” истиқболлари илмий-
техникавий анжуман. Материаллари 12.05.2017 79-81 бет. 
3. 
WEB манбъалар: 
https://ArduinoMaster.ru/datchiki-arduino/gsm-gprs-modul-arduino/ 
http://www.2150692.ru/faq/46
 
https://ArduinoPlus.ru/podkluchenie-sim800l-k-esp8266/ 

---

261 
INTERNET TARMOQLARIDA BGP PROTOKOLINING 
IMKONIYATLARI VA VAZIFALARI 
U.M. Abdullayev, A. G’aniyev 
Muhammad al-Xorazmiy nomidagi TATU 
 
Internet - aloqa uchun o'zaro bog'langan avtonom tizimlar majmui. BGP, bu 
avtonom tizimlar orasidagi yo'l-yo'riqni ta'minlaydi. BGP (Border Gateway Protocol 
– Chegaraviy shlyuz protokoli) – Internet tarmog`ida ishlatiladigan asosiy dinamik 
marshrutlash protokoli hisoblanadi. Internetga ulanishni xohlaydigan korxona buni 
provayderlardan biri orqali amalga oshiradi. Korxonada bitta internet aloqasi 
mavjud bo'lsa, BGP dan foydalanish shart emas, buning o'rniga standart 
yo'nalishlardan foydalanishingiz mumkin. Biroq, bitta yoki bir nechta provayderga 
bir nechta ulanishlar mavjud bo'lsa, BGP foydalanish uchun afzal bo'ladi, chunki u 
sizning marshrutlaringizning xususiyatlarini manipulyatsiya qilishga imkon beradi, 
shunday qilib optimal yo'l tanlanadi.
Protokol terminologiyasi 

Ichki marshrutlash protokoli (interior gateway protocol) avtonom 
tizimdagi marshrutlar haqidagi ma'lumotlarni uzatish uchun ishlatiladigan 
protokollardir. 

Tashqi marshrutlash protokoli (exterior gateway protocol) avtonom 
tizimlar o'rtasidagi marshrutlar haqidagi ma'lumotni uzatish uchun ishlatiladigan 
protokollardir. 

Avtonom tizim (autonomous system, AS) - bitta texnik ma'muriyat 
tomonidan boshqariladigan va IGP protokollaridan birida ishlaydigan umumiy 
marshrutlash qoidalariga ega bo'lgan marshrutizatorlar to'plami (AS bir qator IGP 
larni ichki yo'nalish uchun ishlatishi mumkin). 

Tranzit avtonom tizim (transit AS) – avtonom tizim bo'lib, u orqali boshqa 
avtonom tizimlarga trafik uzatiladi. 

Yo'l (path) - uzatilayotgan tarmoqqa erishish uchun kerakli avtonom 
tizimlar sonidan iborat ketma-ketlik. 

Yo'lning atributlari (path attributes, PA) - eng yaxshi yo'lni tanlashga 
imkon beradigan yo'lning xususiyatlari. 

BGP spikeri (BGP speaker) – BGP da ishlaydigan marshrutizator. 

Qo'shnilar (neighbor, peer) - marshrutlash ma'lumotlarini almashish 
uchun TCP ulanishining ochiq bo'lgan ikkita marshrutizatori. 

Tarmoq sathidan foydalanish haqidagi ma'lumot (Network Layer 
Reachability Information, NLRI) – IP-prefiks va prefiks uzunligi.