Ўзбекистон республикаси ахборот технологиялари ва коммуникацияларини ривожлантириш вазирлиги муҳаммад ал-хоразмий номидаги

ОТМ қабул жараёни 
бўйича маъсул
ERI
ERI
2-расм. Олий таълим муассасаларида қабул жараёни мониторинги дастурий таъминотида 
архитектураси 
Бу архетектура билан қуйида батафсилроқ танишиб чиқамиз. 
Абитуриент.Абитуриент ўзи танлаган ОТМ таълим йўналишига 2 хил йўл билан 
электрон ҳужжат топшириш керак бўлади. 
1. Ягона давлат интерактив давлат хизмати порталидан тегишли интерактив хизматни 
танлаш орқали; 
2. Танланган ОТМ электрон қабул тизими орқали. 
Бу тизимлардан фойдаланиш учун абитуриентдан талаблар: 
1. Интернет билан таъминланганлик; 
2. Фуқоро ШИР(шахсий идентификация рақами)мавжудлиги; 
3. Ахборот хафсизлигини таъминлаш учун электрон рақамли имзо (ERI); 
4. Тизимга шахсини тасдиқловчи паспортнинг электрон нусхасини юклаш; 
5. Агарда мавжуд бўлса, харбий гувоҳномасини электрон нусхасини юклаш; 

---

262 
6. Охирги таълимдан олган аттестация ёки диплом электрон нусхасини юклаш; 
7. 3,5х4,5 расми электрон нусхасини юклаш (паспорт билан таққослаш мақсадида); 
8. Агарда мавжуд бўлса, ҳарбий тавсиянома электрон нусхасини юклаш; 
9. Халқаро ва республика олимпиадалари ва танловларида ғолибликни тасдиқловчи 
гувоҳномасини электрон нусхасини юклаш. 
Эслатма: Агарда абитуриентда (8) ва (9) пунктлардаги гувоҳномалари мавжуд бўлса, 
танланган ОТМга электрон хужжат мувафаққиятли амалга ошган кундан 5 кун ичида 
ҳақиқий вариантини тақдим этиши талаб этилади. Акс ҳолда электрон хужжат қабул 
қилиш жараёни абитуриент учун бекор қилинади. 
Тизим абитуриент учун қуйидаги қулайликлар яратади: 
1. Ортиқча сарф ҳаражат қилмасдан ОТМ га ташриф бўйириш шарт эмас. Юқоридаги 
(8) ва (9) пунктлардаги гувоҳномалар мавжуд абитуриентлар бундан мустасно. Бу 
босқичлар қисқаришига, вақт ва иш самародорлигига эришишга имкон яратади;
2. Республикадаги бошқа вилоятлардаги абитуриентлар учун вақтдан самарали 
фойдаланишга имкон яратади. Бунинг учун тизимдан фойдаланиш йўриқномасини 
танишиб чиқса этарли; 
3. ОТМга ҳар бир таълим йўналишларида қанча электрон хужжат топширилганлигини 
ОТМ электрон қабул тизими орқали реал вақтда бемалол қузатиб туриш имкони 
мавжудлиги ва ҳоказолар. 
Иккала интерактив тизимнинг абитуриент учун бир биридан фарқли жиҳатлари: 
1. Ягона давлат интерактив давлат хизмати парталидан барча ОТМ лар таълим 
йўналишларини қўриш имкони; 
2. Ягона давлат интерактив давлат хизмати порталидан бошқа давлат интерактив 
хизматларидан ҳам фойдалана олиш имкони; 
3. Ягона давлат интерактив давлат хизматининг барча ОТМ лар электрон қабул тизими 
билан интеграция қилинганлиги яъни бир-бири билан маълумот алмашиниш 
жараёни мавжудлиги; 
4. ОТМ электрон қабул тизимида ўзига тегишли таълим йўналишларига тушган 
электрон хужжатларни реал вақтдаги статистикасини кузатиб бориш имкони; 
5. ОТМ электрон қабул тизимида фақат ўзига тегишли таълим йўналишларигагина 
электрон хужжат топшириш имкони мавжудлиги. 
Тизим ОТМ қабул комиссияси учун қуйидаги қулайликлар яратади: 
1. Электрон тарзда тушган хужжат ягона давлат интерактив давлат хизмати тизими ёки 
ОТМ электрон қабул тизимида ҳам актив ҳолатда бўлиши; 
2. Электрон тарзда тушган хужжатларни ОТМ дан белгиланган масъул шахс текшириб 
чиқиб хужжат қабул қилинганлиги тўғрисидаги тасдиқни амалга ошириш (электрон 
тарзда тушган хужжатларни текшириш жараёнида қуйидаги статуслар мавжуд 
бўлади: қабул қилишни тасдиқлаш, бекор қилиш, кўриб чиқиш, хужжатни 
қамчиликларни тўғрилаш учун маълум бир муддатни бериш); 
3. Реал вақтдаги тушган электрон хужжатларни мониторингини юритиш; 
4. Реал 
вақтдаги тушган электрон хужжатларни статистик ҳисоботларни 
шакллантириш. 
Тақдим этилаётган автоматлашган тизим орқали ягона маълумотлар базаси асосида 
электрон ҳукумат концепцияси асосида белгиланган тартибда тушган аризалар 
мониторингини юритиш ҳамда юқори ташкилотларга керакли маълумотларни 
API(Application programming interface) тарзда тақдим этиш имконини яратади. Ягона 
давлат интерактив хизмати ва ОТМ электрон қабул тизимига топширган 
абитуриентларнинг керакли маълумотлари ҳар бир ОТМда жойлашган марказлашган 
маълумотлар базасини бошқариш тизими ва серверига келиб тушади. Шу сервердан 
керакли автоматлашган ахборот тизимларига маълумотларни интеграциялаб бир-бирига 
ўтказилиш жараёни амалга оширилади.