|
ибодат ва бошқа диний маросимларни тегишли бино ва бошқа жойларда ўтказиш;
ота-она қарамоғидан маҳрум бўлган болалар тарбияланадиган, қариялар ва ногиронлар уйларида хайрия фаолиятларини амалга ошириш;
диний таълим ва тарбия;
зиёратларни ташкил қилиш, диний арбобларни қабул қилиш;
ноширлик фаолияти билан шуғулланиш, жумладан, диний адабиёт ва буюмларни, аудио ва видео ёзувларни ишлаб чиқариш, олиш, тарқатиш, экспорт ва импорт қилиш;
устав мақсадларига мос келадиган ва хизмат қиладиган тадбиркорлик фаолияти билан шуғулланиш.
Диний ташкилот уставида ташкилот фаолиятни ташкил этиш ва тугатиш тартиби ҳам бўлиши лозим. Диний ташкилотлар амалдаги қонунчилик ва ўз устави талабларини бузганда, қалбаки ҳужжатлар тақдим этганда, шунингдек уставдаги фаолияти ҳақида тегишли маълумотларни олти ой муддатда адлия органларига тақдим этмаганда, рўйхатдан ўтказувчи орган кўрсатиб ўтилган камчиликларни бартараф этиш юзасидан унга ёзма огоҳлантириш юборади. Огоҳлантиришда кўрсатилган камчиликлар бир ой муддатда бартараф этилмаса, рўйхатдан ўтказувчи орган диний ташкилотни тугатиш ҳуқуқига эга бўлади.
Бундан ташқари, диний ташкилотларни тугатиш уларнинг мажлис (конференция) қарори ёки суд қарори асосида ҳам амалга оширилиши мумкин.
Республикамизда давлат органлари билан диний ташкилотларнинг ўзаро муносабатларини мувофиқлаштириш ҳамда виждон эркинлиги ва диний ташкилотлар тўғрисидаги қонун ҳужжатлари ижросини назорат қилиш вазифаси Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги Дин ишлари бўйича қўмита зиммасига юкланган.
Қўмита ҳар бир шахснинг виждон ва диний эътиқод эркинлиги ҳуқуқи, фуқароларнинг динга бўлган муносабатидан қатъи назар тенглигини таъминлаш, шунингдек диний ташкилотлар фаолияти билан боғлиқ муносабатларни тартибга солиш соҳасидаги вазифаларни ҳал этиш ваколати берилган давлат бошқаруви органи ҳисобланади. У маҳаллий давлат ҳокимияти органлари билан биргаликда виждон эркинлиги ва диний ташкилотлар тўғрисидаги қонун ҳужжатларига мувофиқ диний масалаларни ҳал қилишда ягона сиёсатни амалга оширади.
Диний ташкилотларни виждон эркинлигини таъминлашдаги ўрни ва аҳамиятини ҳисобга олиб давлат томонидан уларга бир қатор имтиёзлар ҳам белгиланган. Жумладан, «Виждон эркинлиги ва диний ташкилотлар тўғрисида»ги қонуннинг 16-моддасида диний ташкилотлар муайян миқдорда давлат мулкидан фойдаланишлари мумкин экани кўрсатилган. Шунга кўра, диний ташкилотлар ўз эҳтиёжлари учун давлат органлари томонидан шартнома асосида бериладиган бинолар ва мол-мулкдан фойдаланишга ҳақлидир. Бу эса тегишли ҳокимият органлари рухсати билан амалга оширилади.
Шунингдек, Ўзбекистон Республикасининг «Маданий мерос объектларини муҳофаза қилиш ва улардан фойдаланиш тўғрисида»ги қонунининг 27-моддасига мувофиқ тарихий ва маданий ёдгорликлар объектлари ва буюмлар диний ташкилотларга текин фойдаланиш шартномаси шартларида бериб қўйилиши кўзда тутилган.
Бундан ташқари, Вазирлар Маҳкамасининг «Дин соҳасидаги маънавий-маърифий, таълим ишларини ва фаолиятни такомиллаштиришда ижтимоий кўмак ва имтиёзлар бериш тўғрисида»ги Қарорини бир сўз билан диний ташкилотларга нисбатан белгиланган санация деб аташ мумкин. Чунки, бу Қарор диний ташкилотларга коммунал хизматлар учун олинадиган тўловларни юридик шахс сифатида эмас, балки жисмоний шахслардан олинадиган миқдорда тўлаш ҳуқуқини берди.
Коммунал хизмат тўловларидаги фарқ туфайли юзага келган тушумлар ва зиёратгоҳлардан тушадиган хайрия маблағларини Ўзбекистон мусулмонлари идораси тизимидаги масжидларни таъмирлаш, диний таълим муассасаларининг ўқув ва моддий-техник базасини мустаҳкамлаш, ўқитувчи-мударрис ва имом-хатибларнинг меҳнатини рағбатлантириш ишларига сарфлаш белгилаб қўйилди.
Маълумки, республикамизда ҳеч бир динга ёки диний эътиқодга бошқаларига нисбатан бирон-бир имтиёз ёки чеклашлар белгиланишига йўл қўйилмайди. Ўзбекистон мусулмонлари идораси Уламолар кенгашининг ислом динининг асл инсонпарварлик моҳиятини асраш, халқимиз, айниқса, ёшларимизни диний ақидапарастлик ва экстремизм хатаридан ҳимоя қилиш бўйича мурожаати ва бир қатор жамоат ташкилотларининг таклифларини инобатга олган ҳолда қабул қилинган, юқорида айтиб ўтилган Қарор фақат ислом дини ташкилотларига татбиқ этилса, бошқа диний конфессиядаги ташкилотларга нисбатан тенглик тамойили бузилган бўлар эди.
Шу жиҳатни ҳисобга олган ҳолда, 2003 йил 10 сентябрда ҳукуматнинг махсус Фармойиши қабул қилинди. Фармойишда белгиланишича, фақатгина Ўзбекистон мусулмонлари идораси тизимидаги ташкилотлар эмас, балки барча диний ташкилотлар 2003 йилнинг 1 сентябридан бошлаб уларга кўрсатиладиган коммунал хизматлар учун тўловларни жисмоний шахслар учун белгиланган тарифлар бўйича тўлайди.
Диний ташкилотларга ҳукумат даражасида бу каби ижтимоий ёрдамларнинг берилишини ҳам давлатнинг виждон эркинлигини таъминлаш ва диний конфессияларни ривожланишига қаратилган чора-тадбирларининг амалий ифодаси сифатида баҳолаш мумкин.
Шундай қилиб, Ўзбекистонда барча шахсларнинг виждон ва эътиқод эркинлиги ҳуқуқини таъминлашга хизмат қилувчи диний ташкилотларнинг ҳеч бир тўсиқларсиз, қонунда белгиланган тартиб ва асосларда фаолият олиб боришлари учун тегишли ҳуқуқий асос ва ташкилий шакллар таъминланган. Бу ҳолат давлатимизнинг дунёвий демократик давлат сифатида ривожланаётгани ҳамда диний бағрикенглик тамойилларига содиқ эканини кўрсатади.
Do'stlaringiz bilan baham: |
