Ўзбекистон республикаси ахборот технологиялари ва коммуникацияларини ривожлантириш

8.3. Сўнгги йилларда бошқариш назарияси ва 
амалиётидаги ўзгаришлар. 
(АҚШ ва Япония давлатлари мисолида)
«7-С» тамойили корхона (фирма)нинг ўз олдига қўйган 
иқтисодий натижага эришиши учун қуйидаги йўналишларда 
иш олиб боришни назарда тутади:
- стратегия (узоқни кўзловчи мақсад);
- структура (мақбул тузилмалар мажмуи);
- тизим (система, ўзаро боғлиқлик);
- ходимлар таркиби;
- бошқарув қоидаси; 
- бошқарув маҳорати; 
- якуний натижалар.

---

157
Бу тамойилга мувофиқ, аввало, иқтисодий кўрсаткичлар 
ҳисобланиб, уларга эришиш учун зарур даражадаги ишлаб 
чиқариш тузилмасини яратиш, ресурслар билан таъминлаш, 
ходимларни танлаш, ўқитиш, бошқарувга энг самарали усул 
ва тажрибаларни қўллаш лозим бўлади.
«Конбан» усули японларга тегишли бўлиб, бошқарув ил-
мида энг самарали ҳисобланади. У ишлаб чиқаришнинг уз-
луксиз ҳаракатини таъминловчи бошқарув тизими сифатида 
хомашёни тайёр маҳсулотга айлантириб, истеъмолчиларга ет-
казиб беришни таъминлайди. Шу билан бирга:
- ходимларни танлаш ва ишга ёллаш маҳоратини баҳолаш;
- аттестациядан ўтказиш (шаҳодатлаштириш);
- ўқитиш ва малакасини ошириш;
- ходимлар олдига аниқ мақсад ва вазифалар қўйиш;
- лавозимларни алмаштириб туриш (ротация) кабилар 
япон менежментининг ўзига хос хусусиятларидандир.
Япония менежмент соҳасида беқиёс муваффақиятларга 
эришган мамлакат бўлиб, ҳозир ҳам дунёда етакчилардан 
бири ҳисобланади. Японлар бошқаришни, аввало, тўла бе-
рилиб ишлаш, агар керак бўлса, ўзини қурбон қилишга ҳам 
тайёр туриш деб тушунадилар. Фирма манфаати бошқа 
ҳамма манфаатлардан устун қўйилади. Фирмада ишловчилар 
катта оила руҳида тарбияланадилар. Раҳбарлар ҳамда ишчи-
ларнинг тақдири бир деб қаралади, улар ҳатто бир ошхонада 
овқатланадилар ва доимо бирга бўладилар. Қайд қилинган 
тамойиллар ва япон усули бизнинг шароитда бемалол 
қўлласа бўладиган тамойиллардир.

---

158