Ўзбекистон республикаси адлия вазирлиги

sudga taalluqliligi

Fuqarolik huquqiy munosabatlardan kelib chiqadigan nizolar ham sudga taalluqliligi O‘zbekiston Respublikasining Fuqarolik kodeksida belgilab qo‘yilgan bo‘ladi. Masalan, merosni bo‘lish, shartnomalarni bekor qilish, haqiqiy emas deb topish, yetkazilgan zararni undirish va boshq.

Oila huquqiy munosabatlardan kelib chiqadigan nizolarning sudga taalluqliligi O‘zbekiston Respublikasining Oila kodeksi qoidalari bo‘yicha belgilanadi. Xususan, Oila kodeksining 38-moddasiga ko‘ra, nikohdan ajratish sud tartibida, ushbu Kodeksning 42 va 43-moddalarida nazarda tutilgan hollarda esa, fuqarolik holati dalolatnomalarini qayd etish organlarida amalga oshiriladi.
Undan tashqari, agar er-xotindan biri sud tomonidan bedarak yo‘qolgan deb topilgan bo‘lsa; sud tomonidan ruhiyati buzilishi (ruhiy kasalligi yoki aqli zaifligi) sababli er-xotindan biri muomalaga layoqatsiz deb topilgan bo‘lsa; agar er-xotindan biri sodir qilgan jinoyati uchun uch yildan kam bo‘lmagan muddatga ozodlikdan mahrum qilingan bo‘lsa, o‘rtada voyaga yetmagan bolalari borligidan qat’i nazar, er-xotindan birining arizasiga ko‘ra ular fuqarolik holati dalolatnomalarini qayd etish organlarida nikohdan ajratiladi.
O‘zaro nikohda bo‘lmagan ota-onadan bola tug‘ilgan taqdirda, ota-onaning birgalikdagi arizasi yoki bola otasining arizasi bo‘lmasa, Oila kodeksning 61-moddasida ko‘rsatilgan hollarda otalik sud tartibida belgilanishi mumkin. Shuningdek, bolaning onasi bilan nikohda bo‘lmagan, lekin o‘zini bolaning otasi deb tan olgan shaxs vafot etgan taqdirda uning otalik fakti sud tomonidan belgilanishi mumkin.
Ota-onalik huquqidan mahrum qilish sud tartibida amalga oshiriladi (Oila kodeksining 80-moddasi). Shuningdek, ota-ona (ulardan biri) o‘z xulqatvorini, turmush tarzini (yoki) bola tarbiyasiga bo‘lgan munosabatini o‘zgartirgan hollarda ota-onalik huquqi tiklanishi mumkin. Ota-onalik huquqini tiklash ota-onalik huquqidan mahrum qilingan ota-onaning (ulardan birining) da’vosiga binoan sud tartibida amalga oshiriladi (Oila kodeksining 82-moddasi).