Ўзбекистон республикаси адлия вазирлиги тошкент давлат юридик институти

Суд-техника экспертизалари махсус билимлар талаб қилинадиган му-
раккаб техник масалаларини ҳал қилиш зарур бўлганда ўтказилади. 
Идоравий текшириш материалларида ва техник инспектор хулосаси-
да етарлича ҳамда холисона маълумотлар бор бўлса, суд-техника экс-
пертизаси тайинланмаслиги мумкин. Бироқ юқорида кўрсатиб 
ўтилган хулосалар бўлса ҳам, айниқса айбланувчи уларга рози бўлма-
ганда ёки бу хулосалар бир-бирига зид бўлганда ҳам суд-техника экс-
пертизаси ўтказилади. 
Суд-техника экспертизаси ваколатлари жумласига барча ишлаб 
чиқариш масалаларини ва бахтсиз ҳодиса билан боғлиқ техник масалалар-
ни текшириш ва ҳал қилиш киради. Бу масалаларнинг аниқ рўйхатини бе-
риш қийин. Уларнинг таркиби бахтсиз ҳодиса юз берган корхона ишлаб 
чиқариш фаолиятининг хусусиятларига, тергов қилинаётган ҳодисанинг 
ўзига хос хусусиятларига, бошқа омилларга боғлиқ бўлади. Амалиётда 
суд-техника экспертизаси олдига, қоида тариқасида, қуйидаги саволлар 
қўйилади: 1) мазкур ҳодисанинг сабаблари қандай (техникавий ва ташки-
лий); 2) тегишли дастгоҳ, агрегат, механизм ва бошқаларнинг техник ҳо-
лати қандай; 3) мазкур ҳолда техника хавфсизлиги, саноат санитарияси 
қоидалари ва меҳнатни муҳофаза қилишнинг бошқа саноат санитарияси 
қоидалари ва меҳнатни муҳофаза қилишнинг бошқа қоидалари бузилган-
ми; 4) агар бузилиш мавжуд бўлса, у аниқ нимадан иборат бўлган, унинг 
ҳодиса билан сабабий боғланиши борми; 5) йўл қўйилган бузилишлар 
юзага келишига нима ёрдам берган; 6) қандай чора-тадбирлар мазкур 
ҳодисанинг олдини олиши мумкин эди? 
Техник экспертлар ўнлаб махсус масалаларни ҳал қиладиган ишлар 

---

учрайди. Бироқ текширилаётган ҳодисанинг бевосита сабаби тўғрисидаги 
масала ҳар доим улардан энг муҳими ҳисобланади. 
Ҳал қилиниши бир қанча билим соҳаларининг мутахассисларини 
жалб этишни талаб қиладиган масалалар пайдо бўлганда комплекс экспе-
ртиза тайинланади. 
Экспертлар тариқасида ихтисослашуви бўйича турдош корхоналар-
нинг мутахассислари, олий ва ўрта махсус ўқув юртлари, илмий-тадқиқот 
муассасаларининг ходимлари таклиф қилинишлари мумкин. Эксперт эга 
бўлиши шарт асосий фазилат – бу унинг техника соҳасида махсус билим-
ларга ва ишлаб чиқариш фаолияти тажрибасига эга бўлишидир. Давлат ва 
касаба уюшмалари назорат қилувчи органларининг мутахассислари ҳам 
эксперт сифатида жалб қилиниши мумкин. Лекин улар мазкур корхонани 
назорат қилмаган ёки унга хизмат кўрсатмаган, шунингдек идоравий 
текширишда иштирок этмаган – холис бўлишлари керак.