Ўзбекистон республикаси адлия вазирлиги тошкент давлат юридик институти

5. Ерга ва бутун атроф табиий муҳитга зарар етказилишининг 
олдини олиш, экологик хавфсизликни таъминлаш. 
Мамлакатимиз экологик 
сиѐсати табиатнинг алоҳида унсурларини муҳофаза қилишдан инсоннинг 
оптимал ҳаѐтий фаолиятини таъминловчи экотизимни умумий ҳимоя қилишга 
ўтишга йўналтирилган. Бундай экологик сиѐсатни амалга ошириш халқ 
хўжалиги тармоғини ва умумун жамиятни барқарор ривожланишнинг 
шартларидан бирига айланиши лозим.
Инсон саломатлиги учун хавфлилик даражаси юқори бўлган ҳудудларда 
атроф муҳит сифатини яхшилаш ва экотизимни мўътадиллаштириш 
Ўзбекистон Республикаси экологик сиѐсати натижаларидан бири ҳисобланади. 
Оролбўйи ҳудудларда экологик аҳволни тиклаш бўйича ҳам фаол чора-
тадбирлар амалга оширилмоқда, хусусан кичик маҳаллий сув ҳавзалари, 
ичимлик суви билан таъминловчи сув ҳавзалари барпо этилмоқда. 1991 йилдан 
атмосферага ифлослантирувчи моддаларни чиқариш Республика бўйича 1,95 
бараварга, ифлосланган оқава сувларни чиқариш эса 2,0 бараварга қисқарди. 
Сўнгги беш йил ичида пестицидлардан фойдаланиш 4 маротабадан кўпроққа 
қисқарди. Экин майдонлари таркибида пахта экинзорлари қисқариши ҳисобига 
ғалла ва дуккакли ғалла экинлари, сабзавотлар, полиз ва картошка экинзорлари 
ҳажмининг ошганлигининг гувоҳи бўлиш мумкин.
Ер участкаларига нисбатан эгалик қилиш, фойдаланиш ва тасарруф этиш, 
шунингдек, улар билан боғлиқ битимлардан келиб чиқувчи мулкий 
муносабатларни тартибга солишда фуқаролик қонунчилик нормалари 
субсидиар тартибда қўлланилади.
6. Ерга эгалик қилиш ва ундан фойдаланиш шаклларининг хилма-
хиллиги, ер муносабатлари иштирокчиларининг тенг ҳуқуқлилигини 
таъминлаш ҳамда уларнинг қонуний ҳуқуқ ва манфаатларини ҳимоя 
этиш.
Ерга нисбатан эгалик қилиш, фойдаланиш ва тасарруф этиш ер участкаси 
мулкдори томонидан, атроф табиий муҳитга зарар етказмаган тақдирда эркин 
амалга оширилади. Жамият манфаатлари ва фуқароларнинг қонуний 
манфаатлари уйғунлиги ҳар бир фуқаронинг ўзига тегишли ер участкасига 
нисбатан эркин эгалик қилиш, фойдаланиш ва тасарруф этиш ҳуқуқини 
кафолатлаган ҳолда, бутун жамият манфаатларини инобатга олган ҳолда амалга 
оширилади. Масалан, ернинг давлат ва жамият эҳтиѐжи учун олиб қўйиш, бир 
томондан, давлат ва маъмурий-ҳудудий бирликларнинг ерга бўлган 
эҳтиѐжларини қаноатлантирса, иккинчи томондан фуқароларнинг пул 
компенсациялари ѐки олиб қўйилган ер участкаси ўрнига бошқа унга тенг 
қийматли ер участкаси тақдим этиш йўли билан мулкий ҳуқуқлари 
ҳимояланишини кафолатлайди.