Ўзбекистон республикаси адлия вазирлиги тошкент давлат юридик институти



Download 0,96 Mb.
Pdf ko'rish
bet29/80
Sana23.05.2022
Hajmi0,96 Mb.
#607599
1   ...   25   26   27   28   29   30   31   32   ...   80
Bog'liq
yuristning nutq madaniyati 071120101613

3. Шаклий ёзув қоидаси 
Маълумки, соф ўзбекча сўзларнинг боши ва охирида ундошлар ёнма-ён 
қўлланмайди. Лекин ўзбек тилига бошқа тиллардан ўтган сўзларнинг бошида 
ҳам, охирида ҳам ундошлар ёнма-ён қўлланилиши мумкин: 
прокурор, 
троллейбус, стол, стул, драма, спирт, фикр, зикр, завқ, шавқ.
Демак, ўзбек тилига бошқа тиллардан ўзлашган сўзларни ўша тилларда 
қандай шаклда ёзилса, ўзбек тилида ҳам худди шундай шаклда ёзиш қоидаси 
шаклий ёзувдир: 
зоология, институт, университет, Нью-Йорк, биология, 
конституция.
Шаклий ёзув фанда график ёзув ҳам деб юритилади. Ана шу 
шаклий ёзув қоидасини яхши билмаганликлари сабабли, баъзи юристларимиз 
“афв” сўзини ва “афв” сўзи иштирок этган қўшма феълларни “авф” тарзида 
талаффуз этадилар ва талаффузларига мувофиқ “авф” шаклида ёзадилар. Ўзбек 
тилининг изоҳли лугатида “афв” сўзига қуйидагича изоҳ берилган: Афв – араб 
тилидан ўзлашган сўз бўлиб, кечирим, узр маъноларини билдиради. Масалан: 
Сиздан бу улуғ гуноҳим учун 
афв сўраб
, ҳайдалган ўғлингиз – Отабек Юсуфбек 
Ҳожи ўғли. А.Қодирий, Ўтган кунлар. Афв этмоқ (ёки қилмоқ) – 
кечирмоқ,узрни қабул қилмоқ, гуноҳидан ўтмоқ. Масалан: Бу лапашанглигимиз 
учун раҳномаларимиз бизни 
афв этурларми?
Ҳ.Ғулом, Машъал. 
Ҳозирги кунда “афв”, “афв этилсин” сўзлари ҳуқуққа оид терминга 
айланган бўлиб, жазога ҳукм қилинганларнинг президент фармони билан 
қисман ёки бутунлай озод қилиниши маъноларини англатади. 
Имло қоидаларини ўрганиш саводхонликнинг асоси ҳисобланади. 
Айниқса бош ҳарфлар ва қисқартмаларнинг имловий меъёрларини ўрганиш ҳам 
нутқ маданиятининг мезонларидан биридир. 
Бош ҳарфлар имлоси 
Бош ҳарфлар қуйидаги ҳолатларда қўлланилади: 
1. Гап бошидаги биринчи сўзнинг биринчи ҳарфи бош ҳарф билан 
ёзилади. 
2. Шеърларда ҳар бир мисра бош ҳарф билан бошланади: 
Яхшидир аччиқ ҳақиқат, 
Лек ширин ёлғон ёмон, 
Ул ширин ёлғонга мендек 
Алданиб қолган ёмон. 
(Э.Воҳидов). 
3. Атоқли отларнинг биринчи ҳарфлари бош ҳарф билан ёзилади: Fафур 
Fулом, Самарқанд, «Зарафшон», Помир, «Ўтган кунлар», «Ёшлик» (журнал)... 
4. Расмий иш қоғозларида қўлланилувчи Сиз ва Ўзингиз олмошларининг 
биринчи ҳарфи бош ҳарф билан ёзилади. 


39 
5. Биринчи ҳарфлардан тузилган қисқартма отлар: БМТ, АҚШ, МДҲ, 
ИИВ, ФК, ЖК, ФПК, ЖПК. 
6. Олий ташкилотлар ва фахрий унвонларнинг ҳар бир сўзининг биринчи 
ҳарфи бош ҳарфлар билан ёзилади: Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси, 
Ўзбекистон Қаҳрамони. 

Download 0,96 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   25   26   27   28   29   30   31   32   ...   80




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish