Ўзбекистон иқтисодиётида темир йўлларнинг ўрни

i₁ va i₂ profilning nishabliklarini biriktirish: 1 - o‘tuvchi qiyalik elementlari; 2 – bo‘lib turuvchi maydoncha.

Profilning mahalliy siniq joyidagi R_v radiusli vertikal egri chiziq

Yo‘lovchilar charchashining oldini olish maqsadida chegaralangan normal tezlanish a= V²,R_v, ular vertikal egri chiziqdagi poezd harakati vaqtida sezadigan a_rux (m/s²) yo‘l qo‘yiladigan miqdor va eng katta yo‘lovchi poezdining tezligi V_max (km/soat)ga mos ravishda egri chiziq radiusi R_v miqdori quyidagicha aniqlanadi:

R =u2 /o ^2 o
QNQ 2.05.01 da qabul qilingan a_rux=0,1...0,2 m/s² harakat tezliklariga mos holda: 200 km/soatgacha R_v=20000 m (tezyurar yo‘llarda), 160 km/soatgacha -15000m (I va II toifali yo‘llarda), 120 km/soatgacha 10000 m(alox₁ida keskin yuk tashishlik oboroti va III toifali yo‘llarda), 80 km/soatgacha -5000m (IV toifali yo‘llarda). Ko‘rsatilgan radiusni eng ko‘proq miqdori, poezdlardagi ulama vagonlar avtossepkasidan ajralib ketishining oldini olish shartiga binoan.
(3.7) formulasiga mos ravishda vertikal egri chiziq tangensini aniqlash formulasi asoslanib chiqariladi:
T_v=R_v-AM0~³/2
Vertikal egri chiziq bissektrisasi "v"ni esa 3.10-rasmdagi uchburchakdan aniqlash mumkin:
(R+V)²=R_V²+T_V², "v²" miqdoriga ahamiyat bermaslik, ya’ni uni T_v² miqdoriga taqqoslaganda kichik o‘lchamga teng ekanligini e’tiborga olib, topamiz:
2R_vv=T_v²;
B=T_B²/(2P_B)=P_B-AzM0⁶/8 (3.8)
Ulama bo‘ylama profil elementlarining nishablar farqi juda kam bo‘lganida bissektrisa miqdori 0,01 m dan oshmasa, vertikal egri chiziq joylashtirilmaydi, ulama elementlar biriktirilish tekisligi ballast qatlam qalinligi o‘zgarishi hisobiga ta’minlanadi. /3.8/ tenglamani Ai ga nisbatan hisoblab, turli radiuslar R_v uchun aniqlash mumkin eng katta nishablar miqdori farqiga mos holda, bissektrisa v=0,01 m ga teng bo‘lsa, vertikal egri chiziq joylashtirmaslik mumkin:
R_v, M 20000 15000 10000 5000
Ai, %o 2,0 2,3 2,8 4,0
Agar o‘tish qiyalik elementlarini nishabliklar farqi uncha kata bo‘lmaganda /1 2%o/, elementlar uzunligi juda kam kichik va berilgan biriktirishlik egri CHIZIQI esa chetiga chizilgan ko‘pburchakka yaqin (3.11-rasm). Bunday holatda eng kichik profil elementlarining uzunligi, rels uzunligi 25 m bilan chegaralanadi.