Ўзбекистон иқтисодчилари XIII форуми

III ПСИХОЛОГИК ОҚИБАТЛАРИ 
1. Инсонларни руҳий кайфияти тушиб кетишига олиб келади.
Инсон руҳий кайфиятининг 
тушиб кетиши одамларда уятчанлик ҳиссининг ортиб боришига, руҳий ҳолатининг бузилишига, ўз 
қадр-қиммати ва ғурурининг пасайишига, бошқалар олдида шарманда бўлиб қолишдан орланишига, 
муҳитдан чегараланишига сабаб бўлади. 
2. Ижодий қобилиятнинг юзага чиқиши сусайиб кетади.
Аксарият ҳолларда 
камбағалларнинг дунёқараши даромади юқори бўлганларникидан фарқ қилади. Юқорида айтиб 
ўтилган сабабларга кўра, улар орасидан ижодкор ва тадбиркорлик қобилиятига эга инсонларнинг 
етишиб чиқиши эҳтимоли камроқ.
3. Камбағаллик салбий қадриятларнинг ўсишига замин яратади.
Ўз мамлакатида яхши 
яшашга бўлган умидсизлик малакали ишчиларнинг билимларни талаб қилмайдиган соҳаларга, чет 
элга меҳнат қилиш учун кетишига сабаб бўлади. Бу ҳолат жамиятнинг таълим ва касбий салоҳияти 
ёмонлашиб, малака талаб қиладиган тармоқлар таназзулга учрашига сабаб бўлади. Шунингдек, 
турмуш даражасининг пастлиги аҳолининг меҳнат фаоллигининг пасайишига, соғлиғи 
ёмонлашувига, туғилиш камайишига ва демографик инқирозга олиб келади. 
4. Камбағаллик руҳий бўшлиқни келтириб чиқаради.
Аҳолининг камбағаллик кайфиятига 
тушган баъзилари диний ва террористик оқимлар таъсирига тушиб қолиш эҳтимоли ошади. Диний 
экстремистик оқимлар камбағалларнинг руҳий ва моддий тушкунликларидан келиб чиқиб, уларни 
моддий қизиқтириш орқали ўзларининг ғализ-нопок мақсадларини амалга оширишда алдов йўли 
билан устомонлик билан фойдаланадилар. 
IV МАЪНАВИЙ ОҚИБАТЛАРИ. 
1. Иқтисодий етишмовчилик инсоннинг тўлақонли камол топишига тўсқинлик қилади. 
Инсон ҳаётининг турли жиҳатлари бир бири билан боғлиқ ва ўзаро алоқада амал қилади. Иқтисодий 
ночорлик маънавий баркамолликка нисбий даражада таъсир қилади. Чунки, инсон ўзини, оиласининг 
иқтисодий тирикчилиги таъминлаб бориши учун кўп вақт сарфлаши маънавий, маърифий ва 
ижтимоий эҳтиёжларини қондиришга ҳалақит беради.