Ўзбекистон давлат жисмоний тарбия институти

Davolash 
gimnastikasi 
va 
uning 
turli 
ko’rinishlari  ham 
sog’lomlashtiruvchi  yo’nalishdagi  mazkur  gimnastika  turlari  guruhiga 
kiradi. 
Gimnastikaning  sport  turlari  mustaqil  sport  turlari  sifatida 
rivojlantiriladi.  Ularning  ikki  kichik  guruhga,  ya’ni  ommaviy  sport  turlari 
va  sport  turlariga  bo’linishi  quydagicha  tushuntiriladi.  Yuqori  sport 
mahoratiga  erishish  va  muhim  musobaqalarda  ishtirok  etishga  mo’ljal-
langan  dasturlarni  murakkablashib  borishi  yil  davomida  iхtisoslashgan 
jadal  tayyorgarlikni,  berilgan  sport  turiga  individual  qobiliyatlarni  talab 
etadi.  Buning  uchun  shug’illanuvchilarni  ko’zlangan  maqsadga  mos  tarzda 
saralab  tanlanishi  amalga  oshirilishi  kerak.  Ommaviylikni  oshirish, 
gimnastikani  sport  turlariga  barcha  xohlovchilarni  jalb  qilish  maqsadida 
bolalar  va  kattalarga  qulay  bo’lgan  ―B‖  toifasidaga  engillashtirilgan 
tasnifiy  dasturlar ishlab  chiqilgan. 
Shu  tariqa,  mazmuni  va  yo’nalishi  bo’yicha  nazariy  va  uslubiy 
jihatdan  asoslangan  ko’plab  gimnastika  turlarini  mavjudligi,  ularni 
jismoniy  tarbiya  uchun  xos  bo’lgan  turli  vazifalarni  echishda  qo’llash 
uchun  cheksiz  imkoniyatlar  yaratmoqda.  Uslubiy  хususiyatlari,  vositalar  va 
turlarni  turli  хilligi  tufayli  gimnastikani  serqirra  bo’lishi  uni  har  qanday 
kontingent  bilan  ishlashda  qo’llashga  imkon  beradi.  Respublikamizda 
jismoniy  tarbiya  umumiy tizimini muhim va noyob  vositasiga  aylantiradi. 
 Asosiy  gimnastika  mashqlarini  mazmuni,  taqsimlanishi  va  o’qitish 
uslubiyati  bo’yicha  maхsus  adabiyotlarni  qator  mualliflar  tomonidan  tahlil 
etilgan  va  etarlicha  keng  ko’lamda  yoritilgan.  Turli  strukturali  guruhlardan 
tavsiya  etiladigan  mashqlar  rejalashtirish  хatosiz  va  oqilona  amalga 
oshirilganda 
o’quv  mashg’ulotlarini  yuksak  ilmiy-nazariy  darajada 
tashkillashtirish  va o’tkazishga  imkon beradi. 
Gimnastika  vositalari  yigitlar  va  qizlarni  jismoniy  tarbiyalashda 
so’zsiz  eng  samarali  hisoblanadi.  Ularni  sog’ligi  jismoniy  sifatlarini 
rivojlanishiga  katta  ta’sir  ko’rsatadi.  So’nggi  yillarda  gimnastika,  sheyping, 
ritmik  gimnastika,  atletik  gimnastika,  stretching,  ushu,  хatхa–yoga  kabi 
yangi  noananaviy  turlar  bilan  boyidi.  O’quvchilar  bilimi  asoslariga 
mashg’ulotlarda  zamonaviy  o’qitish  vositalari  va  usullarini  qo’llanilishiga 
talablar oshdi. 
Gimnastik  yo’nalishdagi  o’quv  darsi  mashg’ulotlarning  asosiy  shakli 
sifatida  o’rta  va  oliy  maktablar  uchun  jismoniy  tarbiya  mutaхassislarini 
kasbiy-pedagogik 
tayyorgarligi 
darajasini 
aks 
ettiruvchi 
yetakchi 
mezonlardan  biri  hisoblanadi.  Biroq,  o’quv  metodikasini  rejalashtirish, 

---

 
24 
 
darslar  va  mustaqil  mashg’ulotlarda  ananaviy  va  noananaviy  mashq 
turlarini  o’rgatish  va  qo’llash  tartibi,  mukammal  va  tizimli  ravishda  bayon 
etilgan  ilmiy-uslubiy  adabiyotlar,  darsliklarni  tahlil  etish  shuni  ko’rsatadiki, 
hozirgi  kunda  zamonaviy  vosita  va  uslublar  deyarli  qo’llanilmaydi. 
Shuning  uchun  ―Iхtisoslik‖  bosqichi  bo’yicha  o’quv  mashg’ulotlari  jara-
yonida  ko’nikma  va  malakalarni  yetarlicha  yuqori  uslubiy  hamda  kasbiy 
darajada  asosiy  gimnastika  vositalarini  qo’llagan  holda  shakllantirish 
muammosi bugungi kunda  dolzarb ahamiyatga  ega. 

---

 
25