Ўзбекистон бадиий академияси

 
 
Toʻgʻri javob: 
5. Sirtlarning kesishgan chizig„ini aniqlashda qо„llanilgan usullarni 
aniqlang va jadvalga har bir rasm ostiga mos raqamlarni yozing.
1) konsentrik sferalar usuli;
2) ekssentrik sferalar usuli;
3) parallel kesuvchi tekisliklar usuli; 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
3 
4 
 
 
2 
1 

---

57 
4) tekisliklar dastasi usuli; 
 
Javobi: 
 
Bu tartibdagi nostandart testlar talabalarning sirtlarni kesishish 
chiziqlarini topishida ularni fazoviy tasavvurlarini o‟stirishga xizmat qiladi.
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
3 
4 
 
 
2 
1 

---

58 
 
Ikkinchi bob boʻyicha xulosalar 
Оʻquvchilarning grafik bilimi, kоʻnikma va malakalarini tarkib toptirish 
samaradorligini oshrishi bugungi kunda dolzarb muammolardan biridir. Grafik 
ta‟limni hozirgi davr talabi asosida amalga oshirish yоʻllaridan biri ikkinchi 
tartibli sirtlarni kesishish chiziqlarini yasash va uni amaliyotga tadbiq qilishdan 
iborat bоʻlib, bu sohada uning pedagogik asoslarini, оʻquv materiallar mazmuni 
va metodlarini tajribada оʻrganish yuzasidan ilmiy tadqiqot ishlarini olib borishi 
hamda yangi dastur va оʻquv qоʻllanmalarni yaratilishi shubhasiz muhimdir. 
Ortogonal proeksiyada sirtlarning oʻzaro kesishish chizigʻini aniqlashga oid 
katta bir boʻlim mavjud. Sirtlarning shakli va xususiyatidan arxitekturada, ishlab 
chiqarishda, loyixalash va konstruktorlik ishlarida, qo‟yingki inson omiliga 
bogʻliq har bir jabhada keng foydalaniladi. Detal va buyumlar tarkibi turli 
geometrik jismlar (sirtlar)ning oʻzaro kombinatsiyasidan tashkil topgan boʻladi. 
Bunday detal va buyumlarning ortogonal proektsiyasini chizishda ularning 
oʻzaro kesishgan chizigʻini bajarishga toʻgʻri keladi. Bundan tashqari ularning 
maketlarini yasash uchun ham sirtlarning oʻtish yoki kesishish chizigʻini 
aniqlashga toʻgʻri keladi. Demak, talaba, loyihachi, konstruktorlar albatta 
sirtlarning oʻzaro kesishgan chizigʻini aniqlash usullarini bilishi, uning eng 
qulayini tatbiq qila olishi zarur. Ikkinchi tartibli sirtlarda oldindan berilgan 
parametrlarga asosan kesishuv chiziqlarini topishning nazariy asoslarini ham 
oʻrganilib tadbiq qilindi.
Oliy taʻlim muassasalarida talabalarga sirtlarning oʻzaro kesishgan 
chizigʻini aniqlash usullarini oʻqitishda samaradorlikka erishish uchun 
maqsadaga muvofiq pedagogik va axborot kommunikatsion texnologiyalardan 
foydalanishga zarurligi koʻrsatildi. 
“Ikkinchi tartibli sirtlarning oʻzaro kesishish chiziqlarini yasash va ularni 
amaliyotda qo‟llanishi” mavzusini o‟qitishda mavzuga mos bo‟lgan, yuqoridagi 
pedagogik texnologiyalaridan foydalanib dars mashguloti olib borilsa maqsadga 
muvofiq boʻladi.

---

59