|
1. Interfaol metodlar:
“Keys-stadi” (yoki “Оʻquv keyslari”), “Blis-
sоʻrov”, “Modellashtirish”, “Ijodiy ish”, “Munosabat”, “Reja”, “Suhbat” va
boshqalar.
2. Strategiyalar:
“Aqliy hujum”, “Bumerang”, “Galereya”, “Zig-zag”,
“Zinama-zina”, “Muzyorar”, “Rotatsiya”, “T-jadval”, “Yumaloqlangan qor” va
hokazolar.
3. Grafik organayzerlar:
“Baliq skeleti”, “B-B-B”, “Konseptual jadval”,
“Venn diagrammasi”, “Insert”, “Klasster”, “Nima uchun?”, “Qanday?” va
boshqalar.
Interaktiv metodlar оʻquv-biluv faoliyatini motivlashtirishda muhim omil
bоʻlib hisoblanadi. Interaktiv оʻqitishning mohiyati shundan iboratki, оʻquv
jarayonida barcha talabalar bilish faoliyatiga jalb etilgan bоʻladi. Ular оʻzlari
bilgan va оʻylagan narsalarni tushunish imkoniga ega bоʻladilar. Bunday
metodlar talabalarning bilish va yangi оʻquv materialini оʻzlashtirish
jarayonidagi hamkorligini kuchayishiga hamda оʻquv-biluv faoliyatini
rivojlanishiga ham yordam beradi.
Interaktiv usulga asoslangan texnologiyani qоʻllaydigan оʻqituvchi ijodiy
hammualliflik holatida ish olib borishga majbur. U asosli оʻzgarishlarga,
nostandart va mas‟uliyatli qaror qabul qilishga tayyor turmogʻi lozim. Usul va
1
Н.А.Муслимов.М.Ҳ.Усмонбоева. “Инновацион таълим технологиялари ва педагогик компетентлик” модули
бўйича ўқув-методик мажмуа. Низомий номидаги ТошДПУ ҳузуридаги Педагог кадрларини қайта тайѐрлаш ва
уларнинг малакасини ошириш тармоқ маркази Т., 2016 й, 74 б
41
vositalar qancha xilma-xil bоʻlsa, оʻqituvchining talabalar bilan norasmiy
muloqotga kirishish imkoniyati shuncha katta bоʻladi. Bunga faqat
muvaffaqiyatli оʻqitishga emas, balki оʻqituvchining ham ilmiy оʻsishiga, ham
mahoratining oshishiga xizmat qiladi. Bunga yetarli darajada axborotga ega
bоʻlish, uzluksiz оʻqib, оʻrganib borish, tadqiqotlar olib borish, psixologik
muhitni tushunish, axborot kommunikatsiya texnologiyalarini faol qоʻllash
orqaligina erishish mumkin.
Shunga kоʻra interfaol оʻqitish “ta‟lim jarayonining asosiy ishtirokchilari –
оʻqituvchi, talaba va talabalar guruhi оʻrtasida yuzaga keladigan hamkorlik,
qizgʻin bahs-munozalar, оʻzaro fikr almashish imkoniyatiga egalik asosida
tashkil etiladi, ularda erkin fikrlash, shaxsiy qarashlarini ikkilanmay bayon etish,
muammoli vaziyatlarda yechimlarni birgalikda izlash, оʻquv materiallarini
оʻzlashtirishda talabalarning оʻzaro yaqinliklarini yuzaga keltirish, “оʻqituvchi –
talaba – talabalar guruhi”ning оʻzaro bir-birlarini hurmat qilishlari, tushunishlari
va qоʻllab- quvvatlashlari, samimiy munosabatda bоʻlishlari, ruhiy birlikka
erishishlari kabilar bilan tavsiflanadi”.
Chizma geometriya fani mavzularini оʻqitishda tanqidiy fikrlashga
оʻrgatuvchi turli interfaol metod va strategiyalar hamda grafik organayzerlardan
foydalanish yaxshi samara beradi.
Chizma geometriya fanini оʻqitish davomida kоʻplab interfaol metodlarni
qоʻllash mumkin. Jumladan, “Blits-sоʻrov” metodi (ing. “blits” – tezkor, bir
zumda) berilgan savollarga qisqa, aniq va lоʻnda javob qaytarilishini taqozo
etadigan metod. Bunga kоʻra оʻqituvchi tomonidan savollar beriladi. Javoblar
jamoaviy, guruhli, juftlik yoki individual tarzda qaytarilishi mumkin. Javob
qaytarish shakli mashgʻulot turi, оʻrganilayotgan mavzuning murakkabligi,
talabalarning qamrab olinishiga kоʻra belgilanadi. Guruh va juftlikda
ishlanganda bir nafar talaba, kоʻp holatlarda esa har bir savolga alohida-alohida
talaba javob qaytaradi, guruhdoshlari yoki sherigi javobni tоʻldiradi. Fikrlar
takrorlanmasligi, javoblar sharhlanmasligi lozim. Har bir savolga tayanch
tushunchalar asosida lоʻnda, aniq javob qaytariladi
.
42
Yana bir metod “Sinkveyn” (fr. “besh qator”) – maʻlumotlarni sintezlash
(alohida ma‟lumotlar asosida yahlit gʻoyalarni shakllantirish)ga yordam
beradigan qofiyasiz she‟r bоʻlib, u asosida оʻrganilayotgan mavzu (tushuncha,
hodisa, voqea)larga oid ma‟lumotlar tоʻplanadi; har bir talaba ushbu
ma‟lumotlar yigʻindisi (qofiyasiz she‟r)ni оʻz sоʻzlari bilan turli variant yoki
qarashlar orqali ifodalash imkoniyatiga ega. Sinkveyn tuzish – murakkab gʻoya,
tuygʻu va hissiyotlarni bir necha sоʻz orqali yaqqol, yorqin ifodalash malakasi
bоʻlib, bu jarayon mavzuni puxtaroq оʻzlashtirish, ma‟lumotlarni yaxshiroq
anglashga yordam beradi.
Chizma geomeytriya darslarida
Do'stlaringiz bilan baham: |
