Ўзбекистон алока ва ахборотлаштириш агентлиги тошкент ахборот технолгиялари университети малака ошириш факультети

6.1 КУТУБХОНАЛАРНИНГ ЭЛЕКТРОН ХИЗМАТЛАРИ
Янги ахборот технологияларининг ривожланиши кутубхоналарда ахборот хизматининг янги усул ва шаклларини фаол татбиқ қилишга олиб келди. Бугунги кунда кутубхонада янги ахборот технологиялари, Интернет, телекоммуникациялардан фойдаланиб хизмат кўрсатишнинг кўпгина усуллари мавжуд. Биз Уларни "кутубхоналарнинг электрон хизмати" деб аталади. Қуйида улардан кенг тарқалганларига тўхталамиз.
6.2 Электрон каталогга кирши
Кутубхона электрон каталогига киришга имкон яратиб бериш хизмат кўрсатишнинг анча самарали кўринишларидан ҳисобланади, чунки анъанавий карточкали қидирув билан таққосланганда бу ҳолда керакли ахборотни қидириб топиш тезлиги сезиларли равишда ошади.
Одатда, электрон каталогга кириш китобхоннинг автоматлаштирилган иш жойи орқали амалга оширилади. Аммо электрон каталогга кириш алоҳида олинган шахсий ЭҲМда автоном равишда ҳам ташкил қилиниши мумкин. Бунда каталог қаттиқ ва СД компакт дискда ёзилган бўлиши мумкин.
6.3 Электрон маълумотлар базаси ва мақолаларни мавзу бўйича танлаш
Ҳозирги пайтда ривожланган мамлакатларнинг кутубхоналарида фан, техниканинг турли йўналишлари бўйича юзминглаб ҳужжатлар ва маълумотлар базаси тўпланган. Китобхон сўрови бўйича алоҳида мақолалар ёки алоҳида маълумотлар базасини мавзулар бўйича танлаш хизмат кўрсатишнинг оммавий кўринишига айланиб бормоқда. Китобхон фақатгина ўзини қизиқтирадиган соҳани аниқлайди, йиллар, тил аспекти ва бошқа аспектлар бўйича чекланиб, қидирув майдонларини қисқартиради. Маълумотлар базаси каталоглари ва маълумотлар базасининг ўзи билан ишлаш тажрибасига эга бўлган кутубхона ходими буюртмачига керакли ахборот манбаини топишга ёрдамлашади.
6.4 Электрон ҳужжатларни шакллантириш
Кўпгина китобхонлар шахсий компьютерларга эга. Улар учун қоғоздаги ҳужжатга нисбатан ҳужжатнинг электрон версияси билан ишлаш анча қулай бўлади. Кутубхоналар қоғоздаги ҳужжатларни "сканерлаш" йўли билан электрон шаклга ўгириб, китобхонга ёрдам кўрсатиши ҳам мумкин. Буюртмачи ахборот манбаини (китобнинг номи, бети ва бошқа белгиларини) кўрсатади. Кутубхона ходими кўрсатилган манбани сканерлайди ва буюртмачи талаба бўйича ҳужжатнинг электрон кўринишини дискда тақдим этади.