Ўзбекистон алоқа ва ахборотлаштириш агентлиги тошкент ахборот технологиялари университети

Тармоқ элементлари ва
тармоқдаги маълумотлариниг хавфсизлиги

Режа:

1. Тармоқ элементлари. Aсосий бўлаклар қисми
2. Тармоқдаги маълумотларнинг хавфсизлиги

Локал ҳисоблаш тармоғини қўллаш доираси жуда кенг (жадвал 1). Лекин, одатда фақат баъзи бир функциялар бажарилади холос. Бир томондан, ресурсларни бирга ишлатиш тўғрисида гап кетаяпти, масалан, принтер-иккинчи томондан эса – маълумотлар билан тез алмашиш, масалан, малумотлар базасининг информацияси.

Жадвал 1.

ЛҲТ таркиби	Белгилари
Сервер	Дастурлар, маълумотлар ёки ташқари қурилмаларга фойдаланувчилар кирадиган компютер
Ишчи станция	Дастурлар, маълумотлар ёки ташқари қурилмалардан фойдаланиш учун бошқа компютерга (серверга) кирадиган компютер.
Ресурслар	Серверда жойланиб, ишчи стансиялар Кириши мумкин бўлган, бирга фойдаланадиган маълумотлар ёки ташқи қурилмалар.
Маълумотлар узатиладиган канал (радио)	Жисмоний шахс ёрдамида ёки симсиз компютерларни бир бирига улаш.

Серверлар – бу, юқорида айтилгандек, тармоқдаги комьпютерлар бўлиб, ишчи жойлари емас, балки бошқа ишчи станциялар қарамоғида жойлашган.

Сервер турлари:
Printserver (босма сервер)
Принтерни (қиммат баҳо) ва график қурувчини бирга ишлатиш ёки сонли сервер босмани қобилияти ЛҲТ да базали функционаллигига киради. Баъзи принтерларга бундай қобилият интегрирланган, яъни улар фақат локал тармоққа уланиши керак.
Ffxserver (факсимил сервер)
Электрон хабарларни бирга ишлатиш, локал тармоқдан унга юборилган хабарларни сервер қабул қилади ва факсларни юборади. Яна факсмодемлар бор, улар ҳам шундай қобилятга эга.
Mailserver (почта сервери)
Электрон хабарлар билан –“E-Mail” бошқаради.
Backupserver (захирали сервер)
Хажмли сақлаш воситалари билан жихозланган компютер бўлиб, унда автоматик равишда ёки қўл билан алохида ишчи стантсияларнинг маълумотлари сақланади.
Fileserver (файлли сервер)
Маълумотларни сақланиши ишчи станциянинг қаттиқ дискида эмас, балки файлли серверда жойлаштирилади. Бундай функция жуда муҳим, агар бир хужжат устида бир нечта фойдаланувчилар иш олиб борса.
Appikationsserver (дастурли иловалар сервери)
Ишлаш принсипи файлли серверга ўхшаш. Лекин бунда дастурлар ишчи стансияларда жойлашган эмас, серверда жойлашган. Бунинг устунлиги ишчи станцияларни бўшатишда ва дастурларга энг оддий техник хизмат кўрсатишда.
Daten bankserver (маълумотлар баъзасининг сервери). Махсуслашган сервер бўлиб, битта маълумотлар баъзаси жойлашган ва ишчи станцияларни бошқариши мумкин.