Ўзбекистон алоқа ва ахборотлаштириш агентлиги тошкент ахборот технологиялари университети алоқа қурилмаларининг электр таъминоти кафедраси

LC−фильтрлардаги ўтиш жараёнлари. Дросселдаги ток ва конденсатордаги кучланиш оний равишда ўзгара олмайди (бу элементлар реактив бўлиб электромагнит энергия заҳирасига эга бўлади), бунда тўғрилагич тармоққа уланганда LC–силлиқловчи фильтрларда ўтиш жараёнлари вужудга келади. Тўғрилагич диоди орқали қисқа вақтли катта токлар (индуктивлик сабабли), конденсаторларда эса катта ортиқча юкланишлар вужудга келади. Ушбу ўтиш жараёнлари жуда қисқа вақтли бўлиб, шу билан бирга тўғрилагичга зарарли таъсир кўрсатади ва тўғрилагични ёки фильтрни ишдан чиқариши мумкин. Агар юкламадан оқиб ўтадиган токни узлуксиз, яъни фильтр юклама билан U_0СИ кучланишли ўзгармас ток занжирига уланади ёки узилади, деб ҳисобласак, у ҳолда тўғрилагич уланганида қуйидаги ифода орқали ифоланадиган ўтиш жараёнлари вужудга келади:


, (7.30)

бу ерда i_д – диод орқали оқиб ўтадиган ток (i_д=i_c+I₀); r_др – фильтр дроссели қаршилиги; i_c – конденсатордаги ток.

Диоддан оқиб ўтувчи ток ва юкламадаги кучланишнинг тўғрилагич тармоққа улангандаги ўзгаришлари 7.11−расмда келтирилган.

7.11-расм. Тўғрилагич тармоққа уланганда диоддан оқиб ўтувчи ток ва юкламада токнинг ўзгаришлари

Диоддан оқиб ўтувчи токнинг ўзгарувчан ташкил этувчиси синусоида қонуни бўйича ўзгаради. Диоддан оқиб ўтувчи токнинг максимал қиймати тўғрилагич тармоққа улангандан сўнг даврнинг чорагида кузатилади ва фильтрнинг L ва C элементларига боғлиқ бўлади. Конденсатордаги кучланиш икки ташкил этувчига эга бўлади:

U_С =U_С.турғ + U_С.ўткр, (7.31)

бу ерда U_c.турғ=U₀, U_c.ўтк эса косинусоида қонуни бўйича ўзгаради ва L ва C параметрлар муносабатларига ва фильтрнинг ўз частотасига боғлиқ бўлади. Конденсаторда максимал кучланиш тўғрилагич тармоққа улангандан сўнг ярим даврдан кейин вужудга келади.

7.12-расм. Тўғрилагич тармоқдан узилганда кучланиш ва токнинг камайиши

Тўғрилагич тармоқдан узилса, диод токи L ва C параметрларга ва юклама қийматига боғлиқ бўлган вақт доимийси билан камаяди (7.12-расм).

Кучланишнинг қиймати эса i_д токка боғлиқ бўлиб, дастлаб кескин ортади, кейин эса вақт доимийси бўйича камаяди.