Ӛзбекистан Республикасы жоқары ҳәм орта арнаўлы билим министрлиги Қарақалпақ мәмлекетлик университети


Материаллардыӊ суўда жумсарыў коэффициенти



Download 4,19 Mb.
Pdf ko'rish
bet7/290
Sana03.04.2022
Hajmi4,19 Mb.
#526039
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   290
Bog'liq
ОМК

Материаллардыӊ суўда жумсарыў коэффициенти

юм
) оныӊ суў сиӊгеннен кейинги 
беккемлигиниӊ (R
тўй
) қурғақ ҳалатдағы беккемлигине (R
қур
) қатнасы арқалы анықланады: 
К
юм

R
тўй

R
қур
Жумсарыў коэффициенти 0 ден (шийки гилтопырық тийкарындағы материаллар) 1 ге 
шекем (металлар) болыўы мүмкин. 
Мәмлекетлер аралық стандартлар талабына муўапық материаллардыӊ жумсарыў 
коэффиценти 0,8 ден кем болса, суў орталығында ислетилетуғын конструкциялар таярлаў 
рухсат етилмейди. 
Гигроскоплик-материаллардыӊ белгили орталықтан ығаллылықты ӛзине сиӊдирип 
алыў қәсийети. Материаллардыӊ гигроскопиклик дәрежесин анықлаў ушын үлги ҳаўаныӊ 
салыстыралы ығаллығы 100% болған бӛлмеде бир неше саат сақланады, соӊ үлгиниӊ қурғақ 
ҳәм гигроскопик ығал ҳалдағы массалары парқынан оныӊ ҳаўадан қанша ығал жутқаны 
анықланады. Материаллардыӊ ығалды кӛп жутыўы әдетде олардыӊ қәсийетлери 
жаманласыўына себеп болады. Мәселен, ығаллылық материалдыӊ ыссылық изоляциясы 
коэффицентин асырады, беккемликти кемейттиреди ҳәм имаратлардыӊ эксплуатация 
қәсийетин тӛменлетеди. 


11 
Ығаллылықтан деформацияланыў 
– материаллардыӊ салыстырмалы ығаллылық 
ӛзгериўинен пайда болатуғын сызықлы ямаса кӛлемли ӛлшемлериниӊ ӛзгериўи болып 
табылады. Бул қәсийет материаллардыӊ геўеклигине байланыслы болады. Тығыз 
материалларда ығаллылықдан деформацияланыў аз болады (пластмасса, тығыз керамика, 
гранит), ямаса улыўма болмайды (полат, айна, битум). Геўек материаллар (ағаш, бетон, 
гилтопырық) ығал тәсиринде кеӊейеди, ығаллылық кемейсе, кӛлеминиӊ киширейиўи 
есабынан деформация да кемейеди. Материаллардыӊ бул ҳалаты олардан конструкциялар 
таярланған пайытта жүдә үлкен әҳмийетке ийе. 
Суў ӛткизиўшеӊлик 
– материаллардыӊ басым астында ӛзинен суўды ӛткизиў қәсийети 
болып, филтрация коэффиценти менен анықланады (м

саат): 
K
ф

V
c
.
a

[S
.
(p
1
-p
2
)
.
t] , 
бул жерде: филтрация коэффиценти (К
ф
) 1 м
2
майданлы дийўалдан (а) 1 саат (t) 
даўамында турақлы басымда (р
1

2

1 м.суў уст.) ағып ӛткен суў муғдары (V
c
) менен 
ӛлшенеди. 
Материаллардыӊ суў ӛткизиўшеӊлиги олардыӊ дүзилисине, тығызлығына байланыслы. 
Материаллардыӊ бул қәсийети тӛбе изоляциясы, суў иншаатлары ҳәм бассейнлери қурыўда 
үлкен әҳмийетке ийе. Жүдә тығыз материаллар ғана, мәселен, битум, шийша, полат, арнаўлы 
қурамлы пластмассалар ҳәм бетонлар әмелде суў ӛткизбейди. Суў басым астында тәсир 
кӛрсететуғын орынларда бетон ҳәм сол сыяқлы материаллардан суўдыӊ ӛтиўи суў 
ӛткизбеўшилик маркаси (МПа) менен белгиленеди. Бундай талап таза ҳәм канализация 
суўларын узатыўшы трубаларда, суў бассейнлеринде, жер тӛле (подвал) дийўалларында, 
гидротехникалық иншаатларда ислетилетуғын бетон, полимербетон, керамика ҳәм т.б. 
материалларға қойылады. 

Download 4,19 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   290




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish