‘zbekist0n respubukasi oliy уа ‘rta maxsus ta’lim vazirligi a. Razzoqov, sh. Tashmatov, N. ‘R m 0N 0y iqtisodiy ta’limotlar tarixi

D.Ruzvelt 
«yangi yo‘l» 
kursi bilan J.M.Keynsning iqtisodiy g‘oyalarini amalda qo'lladi 
(davlatning iqtisodiyotdagi roli keskin oshdi, vaholanki undan awalgi 
yillari xususiy mulk (99 foiz) asosiy va yetakchi bo'lgan).
Keyinroq prezident R.Reygan davrida davlatning iqtisodiyotdagi 
roli ancha kamaytirilib, liberal (erkin) iqtisodiyotga keng yo‘l ochib 
berildi 
(reyganomika), 
oqibatda bu prezident davrida qo'shimcha 14 
million kishi tadbirkorligiga yo‘l ochib berildi, yangi-yangi millionerlar 
vujudga keldi. Xuddi shunday holat B.Klinton davrida ham qayd etildi.
Buyuk Britaniya iqtisodiyotida ham buni ko'rish mumkin 
(tetcherizm).
Iqtisodiy siyosat va iqtisodiy g‘oyalaming bir-biri bilan chambarchas 
bog‘liqligini isbotlovchi misollami ko‘plab keltirish mumkin.
Ayniqsa, «sotsialistik» deb atalgan rivojlanish yo‘lidan voz 
kechmagan Xitoy va Vyetnam davlatlarining iqtisodiy taraqqiyoti ham

---

diqqatga sazovordir. Bozor iqtisodiyoti unsurlarining keng rivojlanishiga 
imkon beruvchi iqtisodiy islohotlar tufayli katta yutuqlarga erisMdi.
Iqtisodiy ta’limotlar tarixiga, balki boshqa fanlaiga ham xos bo‘lgan 
yana bir xususiyat shuki, iqtisodiy g'oyalar doimo dialektik rivojlanishda 
bo‘lib, ulaming tahliliga so‘nggi nuqta qo'yish qiyin.Bundan bir necha 
yuz yil awal yuzaga kelgan fikr va g‘oyalaming ma’nosi ustida tortishuv 
va baxslar hah ham davom etib kelmoqda. Masalan, hanuzgacha 
K.Marksning qiymat (ruscha - «стоимость») to‘g‘risidagi fikri aslida 
qimmat (ruscha 
«ценность») bo'lgan, degan fikr mavjud. Marks 
asarlarini nemis tilidan taijimada yo‘l qo'yilgan xato tufayli jiddiy 
tushunmovchilik yuzaga kelgan, deyilgan (Блауг М. Экономическая 
мысл в ретроспективе.М.,1994).
Bunda dialektik mantiq bor, albatta, lekin yuqorida ta’kidlanganidek, 
awalgi g‘oyalar tufayli, odatda, yangi g'oyalar yuzaga keladi, shuning 
uchun bu g‘oya «yaxshi», unisi «yomon» tarzida baholash adolatdan 
bo‘lmaydi. A.Smitning mashhur asarida kelgan antik dunyo, merkantilizm, fiziokratizm ta’limotlari tahlil 
etilgan, Yevropaning iqtisodiy tarixi sinchiklab o‘rganilgan.
Yetakchi g‘aib olimlari ko‘p hollarda to‘rt buyuk shaxsning g‘oyalariga 
alohida urg‘u berishadi: bular Srait,