‘zbekist0n respubukasi oliy уа ‘rta maxsus ta’lim vazirligi a. Razzoqov, sh. Tashmatov, N. ‘R m 0N 0y iqtisodiy ta’limotlar tarixi

Kembrij maktabi (Angliya) 
- asosiy vakili Alfred Marshall (1842- 
1924), «qiymatsiz baho» nazariyasini ilgari surdi, bahoga «eng yuqori 
naf» va ishlab chiqarish chiqimlari ta’sir qiladi, degan. Marksning 
«qiymatning mehnat nazariyasi»ga qarshi. «Siyosiy iqtisod»ni «Eko­
nomiks» bilan almashtirdi Asosiy asari «Iqtisodiyot prinsiplari» (1890), 
3 jilddan iborat, rus tiliga o'girilgan.
Lozanna maktabi 
- L.Valras va V.Pareto (1848-1923) tomonidan 
iqtisodiyotda ekonometrika usullarini keng qo'llash tufayli paydo bo'lgan.
Amerika maktabi Jon Beyts Klark (1847-1938) 
- Amerika maktabi 
vakillaridan, AQSH va Kolumbiya universitetlari professori, Amerika 
maktabi asoschisi, Amerika iqtisodiy uyushmasini tuzish 
(1885)
tashabbuskorlaridan biri. Psixologik va ma’naviy omillar hal qiluvchi 
deb qaralgan. Avstriya maktabi prinsiplariga qo'shilgan. «Mehnat va 
kapitalning pasayib boruvchi unumdorligi» qonunini kashf etgan. 
Maijinalizm g‘oyalarini rivojlantirgan.
Bozor iqtisodiyoti 
— tovar-pul munosabatlariga asoslangan va ularga 
xos iqtisodiy qonunlar asosida boshqariladigan iqtisodiyot. Uzoq tarixga 
ega bo‘lib, sohibkorlaming erkinligi va raqobatni taqozo etadi. Qiymat 
qonuni, talab va taklif qonuni, pul muomalasi qonuni unga xos

---

obyektiv qonunlardir. Bozor esa sotuvchi bilan xaridor o‘rtasida tovami 
pulga ayirboshlash munosabatidir.
Bozor munosabatlarining shakllanishi 
- ibtidoiy jamoa tuzumining 
yemirilishi davridayoq boshlangan, ammo tovar-pul munosabatlarining 
rivoji kapitalizm bosqichiga to‘g‘ri keladi (Makkonell K.R., Bryu S.P., 
«Ekonomiks», М., 1992, 12-bet).
Hozirgi zamon iqtisodiy ta’limotlarining 
uch asosiy yo‘nalishi 
mavjud: l.Neoklassik (yangi klassik); 2. Keynschilik; 3. Institutsional.