‘zbekist0n respubukasi oliy уа ‘rta maxsus ta’lim vazirligi a. Razzoqov, sh. Tashmatov, N. ‘R m 0N 0y iqtisodiy ta’limotlar tarixi

Varron 
(m.av. 116-27) va 
Lyutsiy Kolumella 
( milodiy I asr) — 
Rim agronomlari. Qul xo'jaligini samarali tashkil etishga ahamiyat 
berdilar, dehqonchilik va chorvachilikni ham rivojlantirishni zarur 
deb bilganlar. Qul mehnatining samarasiz ekanligini tushungan va 
dehqonchilikni erkin kolonlarga berishni taklif etganlar.
Aka-uka Grakxlar, Tiberiy 
(m.av. 162-133) va Gay (m.av. 153- 
121) — Rim davlatida yer islohotining rejasini tuzganlar. Har bir yer 
egasidan 125 ga (500 yuger) dan ortiq erlar tortib olinib (oilaga 1000 
yuger - 250 ga), boshqalarga 30 yugerdan bo‘lib berish taklif etilgan. 
Mayda dehqon manfaatlari himoya qilingan. Islohotlar natija bergan. 
Ammo aka-ukalaming o'limidan keyin bu islohotlar bekor qilindi.
Latifundiya 
— yirik yer egaligi (pomestye). Dastlab Qadimgi Rimda 
m.av. II asrda paydo bo‘ldi, milodiy I asrda keng tarqaldi. Feodalizm 
davrida avj oldi. Prussiya va AQSHda rivoj topdi. Inqiloblar tufayli tugatildi.
Spartak 
(m.av. 71 yilda halok bo'ldi) - qullar qo‘zg‘oloniga (m.av. 
73-71) rahbarlik qildi. Qo‘zg‘olon bostirildi. Ammo qulchilik tuzumiga 
zaiba berildi.
Xristianlik (nasorolik) 
— jahondagi keng tarqalgan uch dindan 
biri, buddizm va islom bilan bir qatorda milodning I asrida Rim 
imperiyasinig sharqiy provinsiyasi(Falastin)da mazlumlar va ezilganlar 
dini sifatida paydo bo'lgan, muqaddas kitobi Injilda «Ishlamagan 
tishlamas» prinsipi ilgari surilgan (havoriy apostol Pavelning fikri). 
325-yildan Rim imperiyasining davlat dini, unda mulk, iqtisodiy 
tenglik, hamkorlik va boshqa g‘oyalar ilgari suriladi.
V 
asrda G‘arbiy Yevropada (Rim imperiyasining qulashi) qullik
tugatilib, feodalizm munosabatlari tarkib topdi (V-XVI-XVII asrlar).
Sharq mamlakatlarida feodalizmning shakllanishi III-VII asrlarda