‘zbekist0n respubukasi oliy уа ‘rta maxsus ta’lim vazirligi a. Razzoqov, sh. Tashmatov, N. ‘R m 0N 0y iqtisodiy ta’limotlar tarixi


Forobiy, Ibn Sino, Beruniy va Yusuf Xos Hojib



Download 40,17 Kb.
Pdf ko'rish
bet31/184
Sana11.03.2023
Hajmi40,17 Kb.
#918013
1   ...   27   28   29   30   31   32   33   34   ...   184
Bog'liq
61aef8397723d3.50813536

3.4. Forobiy, Ibn Sino, Beruniy va Yusuf Xos Hojib
asarlaridagi iqtisodiy g‘oyalaming mohiyati
X-XII asrlarga kelib 0 ‘rta Osiyo ilg'or ijtimoiy tafakkuming Sharqdagi 
yirik markazlaridan biriga aylandi. Bu davrda 0 ‘rta Osiyo Yevropani Osiyo 
bilan bog'lovchi yirik moddiy, madaniy va savdo markaziga aylandi. Bu 
jarayonlar bir-biridan minglab chaqirim uzoqlikdagi davlatlar, xalqlar 
o‘rtasidagi iqtisodiy munosabatlami shakllantirdi.
Bu davrda butun dunyoga tanilgan 
Al-Farg‘oniy, Al-Xorazmiy,
Forobiy, Beruniy, Ibn Sino, Yusuf Xos Hojib, Nizom-id-midk 
va boshqa 
ko'plab mutafakkirlar yashab, ijod qilishdi. Ulaming asarlarida iqtisodiy 
g‘oyalar ham o‘z aksini topgan. Sharq renessansi davridagi olimlar 
shu davrdagi tijorat, mulkdorlik hunari sirlarini bayon etganlar.
Forobiy 
0 ‘rta asr davri tabiiy-ilmiy va ijtimoiy bilimlaming qariyb 
barcha sohalarini o‘z ichiga oluvchi 160 dan ortiq risola yaratgan 
qomusiy olim sifatida tan olinadi. Uning Sharq olamidagi shuhrati shu 
darajaga etdiki, uni Aristotel (Arastu)dan keyingi yirik mutafakkir- 
«Muallim — us-soniy» - «Ikkinchi muallim» deb atay boshladilar.
Olimning «Fozil odamlar shahri» asarida mamlakatni boshqarish, 
hokimlar faoliyati, iqtisodiyotni olib borish bilan bog‘liq bo'lgan muhim 
g‘oyalar keltiriladi. Shuni ham ta’kidlab o‘tish kerakki, Forobiy o‘z 
ustozi Arastu g'oyalarini har tomonlama talqin etadi va uni to'ldirishga 
harakat qiladi. Jamiyat shakllanishi uchun moddiy ehtiyojlaming 
ahamiyati haqida ta’Iimot yaratdi, iqtisodiyot fanida muhim bo‘lgan 
«Ehtiyoj»ni ta’riflab berdi. U moddiy boyliklar yaratishda mehnatning 
va mehnat qurollari o‘mini aniqlab berdi. Ayniqsa, «mehnat taqsimoti» 
masalalari mutafakkir asarlarida yaxshi yoritib berilgan.
Forobiyning fozil (ideal) davlat, hokimlar to‘g‘risidagi g‘oyalari 
nihoyatda ahamiyatlidir. Masalan, shahar tartibotida eng asosiy narsa


mulk, noz-ne’matlami to‘g‘ri taqsimlash ekanligi qayd etilgan. Arastu 
g'oyalari rivojlantirilib, awalo, yer va joylaming miqdori, keyin ulaming 
egalari va tutgan o‘rinlari, so'ngra nihoyatda zarur hisoblanuvchi oziq- 
ovqat, ekin ekiladigan yerlar, saroy va shaxsiy uylaming miqdori hisobga 
olinishi kerakligi ko‘rsatiladi.

Download 40,17 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   27   28   29   30   31   32   33   34   ...   184




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish