‘zbekist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

2-§. Majburiyatlami bajaruvchi subyektlar
Majburiyatni o ‘z nomidan ijro etuvchi va ijroni qabul qilib oluv- 
chilar majburiyat ijrosining subyekti hisoblanadilar. Ijro subyektlari 
majburiyat subyektlariga hamma vaqt ham o‘xshamasligi mumkin. 
Majburiyat subyektlari barcha hollarda qarzdor va kreditor boMadi. 
Ijro subyektlari esa, ayrim hollarda qarzdor uchun majburiyatni

---

bajaruvchi boshqa biron shaxs blishi, kreditor uchun ijroni qabul 
qiluvchi uchinchi bir shaxs boiishi ham mumkin.
Ammo ba’zi hollarda majburiyat kreditor uchun uning krsat- 
masiga binoan, boshqa shaxsga ham ijro etilishi mumkin. Masalan, 
mahsulot oluvchi ulgurji savdo bazasi manziliga kelishi lozim boigan 
mahsulot (tovar)ning bevosita savdo korxonalariga yuborilishi to‘g‘risida 
mahsulot yetkazuvchi bilan kelishishi mumkin.
Qarzni depozitga qo‘yish y o ii bilan majburiyatning bajarilishi 
to‘g‘risida FKning 249-moddasida aytilganki, majburiyat bajarilishi 
lozim boigan joyda kreditor yoki ijroni qabul qilib olish uchun u 
vakil qilgan shaxs boimasa yoki vakil rozi boimasa: majburiyat bo‘yicha 
kim kreditor ekanligi xususida aniqlik yo‘qligi ko‘rinib turgan boisa, 
xususan, bu haqda kreditor va boshqa shaxslar o‘rtasida nizo chiqqanligi 
munosabati bilan, kreditorning ijroni qabul qilishdan bo‘yin tovlashi 
yoki uning tomonidan boshqacha y o i bilan kechiktirilishi munosabati 
bilan amalga oshiriladi.
Pul summasini yoki qimmatli qog‘ozlarni notarius yoxud sudning 
depozitga qo‘yishi, majburiyatni bajarishi hisoblanadi. Depozitga pul 
yoki qimmatli qog‘ozlar qo‘ygan notarius yoxud sud kreditorni bundan 
xabardor qiladi. Notarial idoraning depozitga qarzni qo‘yish y o ii bilan 
majburiyatning bajarilishiga oid munosabatlar 0 ‘zbekiston Respublika- 
sining «Notariat to‘g‘risida»gi qonuni bilan tartibga solinadi. Mazkur 
qonunning 74-moddasida aytilishicha, pul summalari va qimmatli 
qog‘ozlar depozitga qo‘yilganligi haqida notarius kreditorga xabar 
qiladi va uning talabi bo‘yicha unga tegishli boigan pul summalari 
va qimmatli qog‘ozlarni topshiradi.
Majburiyatning uchinchi shaxs tomonidan bajarilishi FKning 241- 
moddasida ko‘rsatilgan. Umuman, majburiyatning bajarilishi FKning 
241-moddasida ko‘rsatilganidek, uchinchi shaxs zimmasiga ham yukla- 
tilishi mumkin. Qonunda aytilishicha, agar qonun hujjatlarida yoki 
shartnomada nazarda tutilgan boisa, shuningdek, uchinchi shaxs taraf- 
lardan biri bilan tegishli shartnoma orqali bogiiq boisa, shartno- 
madan kelib chiqqan majburiyatning bajarilishi uchinchi shaxs zimma- 
siga yuklatilishi mumkin.