‘zbekist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

107

---

155-mashq.
Uyga vazifa. Gaplarni o ‘qing. Qayerlarda qo‘shtirnoq
ishlatilishi Iozimligini aniqlang, izohlab, s o ‘ng gaplarni daftaringizga
ko‘chirib oling.
Markaziy Osiyo madaniyati haftalik gazetasini m untazam o‘qib tura- 
man. Vatan, millat so‘zlarini ishlatmay turib ham vatanparvarlik, millat - 
parvarlik mohiyatini ochib berish mumkin.
Odam keksaygandan keyin yosh bolaga o ‘xshab qolarkanmi, mana shu 
yildan boshlab sal narsani ham ko‘ngilga oladigan tegmanozikka aylandi- 
qoldi. 
(X. Sultonov)
Fitrat so‘zining lug‘aviy m a’nosini ikki jildlik o ‘zbek 
tilining izohli lug'atidan topolmaysiz. Navoiy lug‘atida tabiat, tug‘ma tabiat, 
yaratilish deb izohlangan. 
(B. Qosimov)
Odob — oltindan qimmat, deydi 
xalqimiz. Zarafshon—N yum ont qo‘shma korxonasining mahsulotlari 
dunyo bozorida ancha xaridorgir sanaladi.
Shoir B. Boyqobilov Navoiynoma tetralogiyasi uchun A. Navoiy nomi- 
dagi 0 ‘zbekiston Respublikasi Davlat mukofotini olish baxtiga sazovor bo‘lgan.
Savol va topshiriqlar
•
1. Tire o ‘zbek yozuvida qachondan boshlab ishlatila boshlangan?
2. Tire bilan chiziqchaning farqini tushuntiring.
3. Q o‘shtirnoqning ishlatilish o ‘rinlariga misollar keltiring.
28-DARS.
IKKI NUQ TA, NUQTALI VERGUL VA
ULARNING Q O ‘LLANILISH 0 ‘RINLARI
Darsning maqsadi:
a) ilmiy maqsad: o ‘quvchilarning ongida ikki nuqta, nuqtali vergul va 
ularning ishlatilish o‘rinlari yuzasidan bilim va malakalar hosil qilish;
b) o'quvchilarru ilmga hurm at ruhida tarbiyalash.
^
1-topshiriq. To ‘rt narsa hamma uchun kerak: salomatlik, go ‘zal
xulq, rostgo ‘ylik va halol mehnat.
Ushbu gapda ikki nuqtaning nima 
sababdan ishlatilayotganini izohlang.
2-topshiriq.
N uqtali vergulning ishlatilish o ‘rinlariga misollar 
keltiring.
Ikki nuqta o ‘zbek yozuvida XIX asrning oxiri va XX asming boshlaridan 
e’tiboran ishlatila boshlangan.
U quyidagi o ‘rinlarda ishlatiladi:
1. Shaklan tugallangan, lekin mazmunan keyingisi birinchisining uzviy 
davomi sanalgan bog‘lovchisiz qo‘shma gaplardan so‘ng.