‘zbekist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

84-mashq. Uyga vazifa. Matnni o ‘qing. Unli tovushlarni aniqlab,
ularga tavsif bering.
59

---

Yurtimizning hamm a joylarida kichkinagina, kishini hayratda qol- 
diradigan darajada yoqirnli sayraydigan mallarang qushcha — bulbul 
uchraydi.
Bulbul qirg‘oq bo‘ylaridagi to ‘qay zor, butazorlarda, suvi ko‘p bo'lgan 
bog* va qishloqlarda, tog'lardagi o'rm onzorlarda yashaydi. U Arabiston 
yarimorolining janubida qishlab, aprelning oxirida yurtimizga uchib keladi. 
Yozda 0 ‘zbekistonda yashab, sentabrda yana uchib ketadi.
Bulbul — tabiatning noyob in’omidir. U ni himoya qilish kerak.
(P. Yusupova)
9
Savollar
1. Grafika nimalarni o‘rgatadi?
2. 0 ‘zbekiston Respublikasining «Lotin yozuviga asoslangan o ‘zbek alif­
bosini joriy etish to ‘g‘risida»gi Qonuni qachon qabul qilingan?
3. 0 ‘zbekiston Respublikasining «Lotin yozuviga asoslangan o'zbek alif­
bosini joriy etish to ‘g‘risida»gi Qonuniga o ‘zgartirishlar kiritish 
haqida»gi Qonuni qachon qabul qilingan?
15-DARS.
H O Z IR G I ALIFBODA UNLILARNING 
IFODALANISHI
Darsning maqsadi:
a) ilmiy maqsad: o'quvchilarning ongida unli harflar va ularning 
ifodalanishi yuzasidan bilim va malakalar hosil qilish;
b) o'quvchilarni hayotdagi o ‘z o ‘rni uchun kurashish, duch kelgan 
to ‘siqlarni dadil yenga bilish ruhida tarbiyalash.
J
 
1 -to p sh iriq . « T a rb iy a siz odam jo n s iz ja s a d g a o'xsh aydi»
maqolidagi unlilarni topib, ularga izoh bering.
2-topshiriq. Litsey, militsiya, sirk
so‘zlaridagi undosh tovush- 
larning yozilishini tushuntiring.
Hozirgi o'zbek adabiy tili fonetik jih atd an m arkaziy dialektlarga 
asoslanadi. M azkur dialektlarda oltita unli fonema mavjud.
Lotin yozuviga asoslangan yangi o'zbek alifbosiga ham oltita unli harf 
kiritilgan. Bular quyidagilar: I i, U u, E e, 0 ‘ o ‘, А а, О о.
Kirill yozuvidagi 
e, ё, ю, я
unli harflari yangi alifboda quyudagicha 
ifodalanadi:
e — ye; yetti, yelkan, yemish; 
ё — yo; yolg'iz, yoqut, yomon; 
ю — yu; yutuq, yumush, yupqa; 
я — ya; yaxshi, yakka, yangi.