‘zbekist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

(Abdulla Qahhor)
204-mashq.
S o ‘zlarni qo‘shish orqali yasalgan leksik birliklarni aniq­
lang, ularga tavsif bering.
Am m am ning eri m o'ynado'z-kosib. Bola-chaqalari bo'lmaganidan, 
uylari biznikiga o'xshash to 's-to 'p o lo n emas — yig'inchoqli, innaykeyin, 
bularning uyi salkam ajoyibxona. U nda dunyodagi ham m a narsa bor.
Ovga kirishadigan sohibchangal qushlardan: qarchig'ay, miqqiy, qirg'iy; 
urishadigan qushlardan: dakan xo'roz, oddiy xo'roz, am irxon xo'roz,
141

---

kaklik, bedana (bu so‘nggi ikkisi sayrash uchun ham boqilib, cho'pqafasda, 
to ‘rqafasda saqJanadi); sayraydiganlardan: qumri, sa’va, bulbul, mayna va 
boshqalar.
Ularning uyidagi gullarnirg-ku son-sanog‘i yo‘q...
Gulbahor, gulra’no, gulsa^sar, gulhamishabahor, qalampirgul, namoz- 
shomgul, sambitgul, atirgul, kartoshkagul, qashqargul — ishqilib sanab 
tugatib boim aydi. Pochcham bilan ammam bu gul, bu hayvonotlarning 
har bittasini nuri diydalaridek parvarish qiladilar.
( G ‘afur G'ulom)
205-mashq.
Maqollarni o ‘qing. S o ‘z yasovchi qo‘shimchalar yorda­
mida yasalgan so'zlarni aniqlab, ularni izohlang.
Daraxt ildizi bilan kuchli, inson — do'stlari bilan. Qalbaki do'st ochiq 
dushm andan yom on. Y o'ldoshini tashlagan yo'lda qolur. Yiqilganda 
bo'lmasa tirak, vafosiz do'st nimaga kerak? Rejasiz ish — qolipsiz g'isht. 
Hushyorlik — mustahkam qo'rg'on. Ezgulikning cheki yo'q. Bahorgi 
harakat — kuzgi barakat. Go'zallik ilm-u m a’rifatda. M ard maydonda 
bilinadi, nomard — ishda. Do'stlik barcha boylikdan afzal. Qo'rqoqda uyat 
bo'lmas. Aqlli o'zini ayblar, aqlsiz — do'stini. O'qigan o'qdan oshar, 
nodon turtkidan shoshar. Qo'yni qassob so'ysin, oshni oshpaz pishirsin. 
N om ard non ustida ham nolishini qo'ymas. Itni qopag'on qilgan egasi. 
Nowoyga non aziz, tegirmonchiga — un. Yer — don, dehqon — xazinabon.