‘zbekist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

Gazetadan
)
7. Boyagi yigitning, Avazning, qo‘li gul ekan. 
(P. Qodirov)
8
. Hayotim lazzati, qalbim qo‘risan, Vatanim!
9. N om ing qalbim so‘rog‘indadur, jam oling ko‘z qarog‘imdadur. 
(O '. Jamol)
10. Bir lahza jim likdan keyin allaqayerdan qo'ylarning, sigirlarning 
m a’rashi, h o ‘kizlaming o ‘kirishi eshitildi.
11. Saidiy o'zining ish bo ‘lmasiga kirib, deraza yonidagi kresloga 
o ‘tirdi-da, stol ustidagi kitobni oldi. 
(A. Qahhor)
284-mashq.
 
0 ‘qing. Tushum kelishigidagi so'zlarni aniqlang. Tushum 
kelishigi shaklining belgili va belgisiz ishlatish sabablarini ayting. Tushum
va chiqish kelishigi shakllarining sinonim iyasidagi uslubiy bo‘yoqni 
tushuntiring.
1. O nam har gal xok an do zn i b o ‘sh atg an id a q o p -q o ra chang 
ko‘tariladi.
2. U kam ni siltab k o‘rpachaga o ‘tqazdi-yu, ikki kafti bilan yuzini 
to ‘sgancha o ‘kirib yubordi.
3. U ning bunaqangi bor ovoz bilan kulganini hech qachon eshitgan 
emasdim.
4. Tolda chum chuq ko‘rdim. Sherzod har safar hind kuylarini 
eshitganda rohat qilardi.
5. U g‘ashi kelib yuz o ‘girdi-da, deraza oldiga borib, o ‘y surdi.
6
. U erkin muhabbat degan gapni n o to ‘g‘ri tushunayotgan, sevgidek 
tabarruk hisni oyoq osti qilayotgan odam lar to ‘g‘risida yozishni ko‘pdan 
buyon izlar edi. (
О
'. 
Hoshimov)
7. Agar m en ul allom ayi d avronni o ‘z gulshanim da ko ‘rm oq 
istaganimda, yetti qavat yeming ostidan bo'lsa ham toptirib keltirar edim.
8
. Abdulvafo Sariq bu og'ir o'ylardan charchab boshini yostiqqa 
qo'ydi, qo'ygan zahoti pinakka ketgan ekan, bir mahal allaqanday shov- 
shuv eshitib, ko'zini ochdi. (
0 . Yoqubov)
338
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

285-m ashq.
Gaplarni o ‘qing, qaratqich va tushum kelishigi shakllari 
o ‘rinli qo‘llanganmi? H ar bir kelishik shaklini o‘z o ‘rniga qo‘yib, ko‘chiring.
1. M a ’rifatchilar elimizga m a’rifat urug‘ini sochishda fidoyilik 
ko‘rsatdilar.
2. Xalqparvar va insofli, diyonatli, boy-badavlat kishilarni moddiy 
yordamisiz m a’rifatchilar faoliyat ko‘rsata olmas edilar.
3. Tijorat, sanoat va qishloq xo‘jaligi ishlab chiqarishi bilan boyigan 
elimizni ishbilarmon kishilari o ‘z davrini millionerlaridir.
4. Muayyan bir ijtimoiy guruh yoki millatni tub manfaatlarini nazariy 
asoslovchi va himoya qiluvchi falsafiy, siyosiy, huquqiy, diniy qarashlarni 
butun bir tizimiga mafkura deyiladi.
5. Xalqimiz Alloh taologa ibodat qilishni biladilar, yaxshi tilaklar 
tilaydilar.
6
. Tushuntirishni hozirgi ilm-fan uchun, ayniqsa, tarix hamda fal- 
safa, mafkura uchun qanchalar muhim ekanligini hayot ko‘rsatmoqda.
7. Odamlarning m a’naviy, madaniy, siyosiy fikr maydonlariga tortish, 
har bir fuqaroning uni yoshidan qat’i nazar, shu maydonni qatnashchisiga 
aylantirish bizni eng samarali yo ‘limizdir. (/. 
G'afurov)
8
. 
M akoning b o iib d i to g ia r orasi,
Sensan go‘zallikni asli, sarasi.
Mayus yuragingda ishqning yarasi,
Sen ham oshiqmisan yoki ohujon.