‘zbekist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti

Fanning maqsadi hamda vazifalari
Pedagoglar kasbiy mahoratining asosiy komponentlaridan biri o ‘quv-tarbiya 
jarayonini to‘g ‘ri va samarali boshqara olishdir. Buning uchun pedagogning texnik va 
uslubiy bilimlami puxta egallagani yetarli emas. Pedagog o ‘z ishi, faoliyati 
natijalarini tahlil qilishi, o ‘quvchi-talabalarda qiyinchilik tug‘dirayotgan sabablami 
o ‘z vaqtida aniqlashi, bu qiyinchiliklami o ‘quvchi-talabaga individual yondoshish 
jarayonida bartaraf qila olishi lozim. 0 ‘quv-tarbiya jarayonini boshqarishning bunday 
tarzda takomillashtinsh vosita va yo‘llaridan biri ilmiy jihatdan asoslangan 
psixologik-pedagogik diagnostikadir.
1-chizma.
Diagnostika qilish haq
•
ida umumiy tushuncha
0 ‘quvchi (taJaba)ning 
o ‘zlashtirishini o ‘rganish
J
r 
\
0 ‘qishdagi qiyinchiliklami
o ‘rganish
V 
J
л
O'qishga ta’sir qilayotgan 
ijtimoiy, oilaviy omillami 
o ‘rganish
f
'N
Diagnostika natijalari va 
ta lim-tarbiyajarayonini to g ‘ri 
rejalashtirish
Diagnostika fanining asosiy maqsadi o ‘quvchi-talabalar psixologiyasining turli 
sohalaridan psixologiya va pedagogikaga oid bilimlar berish, ayniqsa, shu fanlaming 
ilmiy tadqiqot metodlarini amalda qo‘llashga o ‘rgatishdir. Shuning uchun mazkur 
kurs, asosan, amaliy xususiyatga ega b o iish bilan birga nazariya bilan ham 
uyg‘unlashgan. Masalan:
1. Ilmiy asoslangan diagnostik metodlarsiz bolalaming ta’lim muassasasiga 
tayyorligini bilish mumkin emas.
2. Pedagogik diagnostikasiz nvojlantiruvchi ta’lim samaradorligini kuzatib 
boimaydi.
3. Turli metodlaming nisbiy mahsuldorligini, o ‘qitishning shakl va vositalarini 
baholash.
a) diagnostik metodlarsiz o ‘quvchi-talabalammg turli yosh davrlaridagi 
intellektual rivojlanganlik darajasini belgilash o i a mashaqqat;
b) o ‘quvchi-talabalarga individual yondoshish uchun zarur boigan ularning 
individual xususiyatlari haqidagi ma’lumotlami to‘play olmaymiz.

---

Bugungi 
kunda psixologik-pedagogik 
diagnostikaning o ‘rni, 
ahamiyati 
qanchalik katta ekanini hech kim inkor qilmaydi Individual yondoshish, o ‘quvchi va 
talabalaming individual xususiyatlarini o ‘rganish shart ekanligi bir qancha davlat 
hujjatlanda ham aks ettirilgan.
Pedagogik diagnostika pedagogika va psixologiya fanlarining oralig‘idagi soha 
bo‘lib, o'quvchi-talaba shaxsini, 
uning individual 
xususiyatlari, rivojlanish 
dinamikasi va ularga ta’sir qiluvchi omillami o ‘rganadi.
Pedagogik diagnostika ta’lim samaradorligi, ish mazmuni, olib borilgan 
pedagogik faoliyatni tahlil qilishda katta ahamiyatga ega bo‘lib, ilg‘or ta’lim 
muassasalarida bu ish uslubiy muvaffaqiyatli tarzda amalga oshirilmoqda. Shu asosda 
yutuqlar mustahkamlanib, yo‘l qo'yilgan kamchilik va nuqsonlarni tahlil qilish 
asosida bosh strategik yo'nalishlar belgilab olinmoqda va yuqori darajadagi pirovard 
natijalar q o ig a kiritilmoqda.
Shu borada savol tug‘iladi.
- bola qobiliyati, imkoniyati, bilimi, egallagan ko‘nikmalarining o ‘lchovi 
bormi9
- bolaning bilimi va ko‘mkmalarini belgilashga o ‘qituvchi aralashgani ma’qulmi 
yoki o'ziga o ‘zi baho bergani afzalroqmi?
Anashunday savollarga eng maqbul asoslarda javob berish pedagogik 
diagnostikaning predmetidir. Ushbu maqsadni ro‘yobga chiqarish yo‘l-yo'riqlari, 
metodik mexanizmlarini ishlab chiqish, joriy etish muhim vazifadir.