‘zbekist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti

boshlaydi. Bu o ‘zgarishlar fiziologik hamda psixologik o ‘zgarishlardir. Fiziologik
o ‘zgarish jinsiy yetilishning boshlanishi va bu bilan bog‘liq ravishda tanadagi barcha
a’zolaming mukammal rivojlanishi, o ‘sishi, hujayra va organizm cho‘zilmalarining
qaytadan shakllana boshlashidir. Organizmdagi o ‘zgarishlar bevosita o ‘smir endokrin
sistemasining o ‘zganshlari bilan bogiiq. Bu davrda ichki sekretsiya bezlaridan
gipofiz bezining funksiyasi faollashadi. Uning faoliyati organizm to‘qimalarining
o ‘sishi va muhim ichki sekretsiya bezlarining (qalqonsimon bez, jinsiy bezlar)
ishlashini kuchaytiradi. Natijada bo‘y o ‘sishi tezlashadi, jinsiy balog‘atga yetish
(jinsiy organlarning rivojlanishi, ikkilamchi jinsiy bezlarning paydo bo‘lishi) amalga
oshadi.
0 ‘smirlar o ‘zlarmi kattalardek tutishga harakat qiladilar Ular o ‘zlarining
layoqat, 
qobiliyat va imkomyatlarini 
ma’lum darajada o ‘z o ‘rtoqlan 
va
o ‘qituvchilariga ko‘rsatishga intiladilar. Bu holatni oddiy kuzatish yo‘li bilan ham
osongina ko‘rish mumkin. 0 ‘smirlik yoshiga xos bo‘lgan psixologik xususiyatlami
o ‘rganish jarayonida o‘smir shaxsining shakllanib, rivojlanib, kamolotga erishish
yo‘llarini, unga ta’sir etadigan biologik va ijtimoiy omillaming bevosita ta’sirini
tushunish mumkin. Bu davrda o‘smir baxtli bolalik bilan xayrlashgan, lekin kattalar
hayotida hali o‘z o ‘rnini topa olmagan holatda bo‘ladi. 0 ‘smirlik davn “o ‘tish davn”,
“krizis davri”, “qiyin davr” kabi nomlami olgan psixologik ko4rinishlar bilan
xarakterlanadi., chunki bu yoshdagi o ‘smirlaming xatti-harakatida muqobil, yangi
sharoitlarda o ‘z o ‘mini topa olmaganlikdan psixik portlash hollan ham kuzatiladi.
0 ‘z davrida L.S.Vigkkiy bunday holatm psixik rivojlanish krizisi deb nomlagan.