‘zbekist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi alisher navoiy nomidagi toshkent davlat

Savol va topshiriqlar:
1. Arxaizmlar sirasiga qanday leksik birliklar kiradi?
2. Nima uchun hozirgi o‘zbek tilida ilmiy kommunizm, demokratik 
sentralizm singari terminlar qo‘llanmaydi?
3. Mustaqillik davrida qanday arxaizmlar qayta qo‘llanishga kiritildi?
4. Kalkalashning til lug‘at boyligining kengayishidagi o‘miga baho 
bering.
5. Qanday terminlami kalkalashga hojat yo‘q?
6. Ruscha motivlangan terminlaming o ‘zbek tiliga o‘zlashishi xu- 
susida bahs yuriting.
7. Ruscha murakkab qo‘shma terminlaming o‘zbek tiliga o‘zlashishi 
jarayonida yuz beruvchi hodisalami belgilang.
121

---

8. Internet sohasida qo‘llanayotgan termin-birikmalarga faktik misol- 
lar keltiring.
9. 0 ‘zbek tilida qo‘llanayotgan ruscha-baynalmilal prefiksoid-xalqaro 
terminelementli terminlar to ‘g ‘risida fikr yuriting.
10. Xalqaro prepozitiv terminelementlar ishtirok etgan terminlarga 
manbalardan misollar keltiring.
11.Quyidagi matnda qo‘llangan sinonim va antonim terminlami 
aniqlang, ulami izohlang:
Sotuvchi va xaridor о ‘rtasida alohida kelishuv yoki sotish shartnoma-
siga asosan sotuvchi tomonidan xaridorga beriladigan vengillik; odatdagi
to ‘lanadigan maoshga qo ‘shimcha mukofot, narxning о ‘sishi munosabati
bilan asosiy ish haqiga qo ‘shilgan qo ‘shimcha haq bonus deb ataladi.
Test
1 .0 ‘zlashmalar qanday terminlar tarkibida mavjud bo‘ladi?
A) motivlangan
B) motivlanmagan 
S) sharxlangan 
D) izohlangan
2. Kalkalash qanday turlar orqali reallashadi?
A) struktur, semantik
B) struktur, geneologik 
S) stmktur, diaxronik 
D) struktur, sinxronik
3. Liftchi, bashnyachi, importchi terminlarida qo‘llangan -chi affiksi 
ms tilidagi qaysi suffiks o ‘mida kelgan?
A) -ist
B) -nik 
S) -yor 
D) -to r
4. Rus tilida -fikatsiya suffiksi qaysi so‘z turkumidan ismlar yasaydi?
A) ot
B) sifat 
S) ravish 
D) fe’l
5. Ruscha-baynalmilal terminlarning o‘zbek tiliga o‘zlashishi nechta 
usul bilan amalga oshadi?
1 2 2

---

A) ikki
B) uch 
S) to‘rt 
D) besh
6. Ruscha-baynalmilal qo‘shma terminning ikkinchi komponenti 
o ‘zbekcha mutanosibi bilan aynan almashtirilgan qatomi aniqlang.
A) elektrsim
B) samolyotsoz
S) elektrhisoblagich 
D) mashinashunos
7. Ruscha-baynalmilal terminning har ikki komponenti o ‘zbek tilida 
taijima qilingan qatomi belgilang.
A) DNS-serveri
B) havotozalagich 
S) avtoyo‘l
D) telemarkaz
8. Ruscha-baynalmilal elementlami o ‘zbek tiliga tarjima qilishning 
nechta turini bilasiz?
A) ikki
B) uch 
S) to‘rt 
D) besh
9. arxi- prepozitiv terminelement qanday m a’noni ifodalaydi?
A) belgining meyordan kamligi
B) belgining meyordaligi
S) belgining m e’rdan ortiqligi 
D) belgining meyorsizligi
123

---