‘zbekist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi alisher navoiy nomidagi toshkent davlat

Savol va topshiriqlar:
1.0 ‘zbek terminologiyasining ichki imkoniyatlari hisobiga rivojlanishi qan­
day holatda?
2. 0 ‘zbek terminologiyasining yasalish usullari xususida bahslashing.
3.“Davlat tili haqada”gi Qonun terminologiyani monitoring qilisbda qanday 
ahamiyatga ega?
4 . 0 ‘tgan asm ing 90-yillari o ‘zbek term inologiyasida sodir bo'lganjarayonlar 
xususida fikr yuriting.
5.Hozirgi o ‘zbek terminologiyasi tarkibidagi arabcha o ‘zlashmalargi misollar 
keltiring.
6.Hozirgi o ‘zbek term inologiyasida q o ‘llanayotgan forscha-tojikcha o ‘zlash- 
malarga to ‘xtaling.
7.Hozirgi o ‘zbek tibbiy terminlari sirasida qo‘llanayotgan lotincha o ‘zlash- 
malam i aniqlang.
8. Quyidagi m atnda ishlstilgan term inlam ing m a’nosini izohlang:
12. 
Alisher Navoiy “Saddi Iskandariy” dostonida Iskandaming ra’d to ‘pi bilan 
dushman qal’asini o ‘qqa tutish manzarasini tasvirlar ekan, to‘pdan o ‘q-tosh otilgan- 
da dahshatli sado, o ‘t-alanga, qora tutun va badbo‘y hid hosil boiishini yozadi. Ra’d 
to‘pining qanday usul bilan quyilishi ushbu asarda o‘ta jonli va qiziqarli bayon etil­
gan. A w al qalay, simob va mis qotishmalari temir bilan qorishtirilib, damli o‘choq 
va ko‘rada eritilgan. Eritmadan ichi bo‘sh, koptokka o ‘xshash, dumoloq shakldagi 
snaiyad-ra’d toshi yasalgan. Bu snaryad ichi doru (adoviy), y a’ni porox bilan to id i- 
rilgan. Snaryad sirtida ikkita teshik bo‘lib, ularga o ‘t piligi-fatila o ‘matilgan. So‘ngra 
snaryad to‘p kamoni-ra’d yoyiga joylashtirilgan. 0 ‘t piliklari yoqilgach, snaiyad-tosh 
yov qal’asi yoki qo‘rg‘oni tomon otib yuborilgan. Snaryad yerga tushib portlashi bi­
lan dahshatli shovqin chiqqan. Albatta, bunday to ‘plar qamaldagilami qattiq vahima- 
ga solgan va aksar hollarda ulaming taslim boiishini m a’lum darajada ta’minlagan.
Test
1 .0 ‘zbek terminologiyasining o ‘z boyliklari hisobiga taraqqiy etishi necha 
y o i bilan voqelanadi?
A) uch
B) ikki
S) to ‘rt
D) besh
2. Termin yasashning nechta usulidan unumli istifoda etiladi?
A) ikki
B) uch
S) to ‘rt
46

---

D) besh
3. “Davlat tili haqida”gi Qonunning qaysi moddasida ilmiy-texnikaviy va 
ijtimoiy-siyosiy terminlami joriy etish hisobiga o ‘zbek tilining boyitilishi nazarda 
tutilgan?
A) to ‘rtinchi
B) beshinchi 
S) oltinchi 
D) yettinchi
4. 90-yillarda pultopar leksemasini qaysi termin o ‘m ida ishlatishga harakat 
qilingan edi?
A) biznesmen
B) biznes 
S) makler 
D) tojir
5. 90-yillarda attestatsiya o ‘zlashmasi o ‘m ida qaysi so‘zni ishlatish tavsiya 
etilgan edi?
A) m alakaqog'oz
B) malakapatta 
S) malakasinov 
D) malakaimtihon
6. “Yo‘l xaritasi” birikm a termini qanday usul bilan yasalgan?
A) kompozitsiya
B) affiksatsiya 
S) semantik 
D) kalkalash
7. Naqliyot yasamasi nega ommalashmadi?
A) sun’iyligi
B) o ‘zga tilga oidligi 
S) ilgari qo‘llanmagani 
D) so‘z boyligida y o ‘qligi
8. 90-yil boshlarida bandargoh o ‘zlashmasi qaysi termin o ‘m ida ishlatilgan
edi?
A) park
B) aeroport
S) port
D) lager
47

---