‘zbek ist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi X. K. Aripov, A. M. Abdullayev

6.2. p — n o ‘tish bilan boshqariluvchi maydoniy tranzistorlar
Tuzilishi va ishlash prinsipi. p~n o ‘tish bilan boshqariluvchi n —
kanalli M T tuzilm asining ko‘ndalang kesimi va uning shartli belgilanishi
6.1 -rasm da keltirilgan.
Ikkita sim m etrik zatvorli M Tnm g ishlash prinsipini ko‘rib chiqam iz
(6.1, d-rasm ).
Istok — stok orasidagi boshqariluvchi soha ingichka n — turli
o ‘tkazuvchi kanalni tashkil etadi. K anal yon tom onlari zatvor hosilwww.ziyouz.com
kutubxonasi
qiluvchi ikkita p — yarim o'tkazgich sohalar bilan chegaralangan.
T ranzistorda zatvor uzunligiga teng b o ‘lgan masofa — kanal uzunligi
L, ikkita p —n o ‘tishning fizik chegaralari orasidagi m asofa bilan
aniqlanuvchi kanalning texnologik qalinligi dn va unga p e ф en d ik u lar
yo‘nalishdagi kanal kengligi deb ataluvchi param etrlar bilan ifodalanadi.
T ok o ‘tkazuvchi kanal kengligi nosim m etrik p~n o ‘tishlarning
( Na» N d) k am b ag ‘allash g an so h alari o rasidagi m asofaga ten g :
d = d 0 - 2 A 0 , b u y e rd a : Д 0 — te s k a r i s iljitilg a n p — n o ‘tis h
kam bag‘allashgan sohasi kengligi (shtrixlangan sohalar).
b
a)
d)
/
Q-
Z
И
s
-o
-ouz,o— 6 z
------------------О Us, O-
6.1-rasm . n - kanali p -n o ‘tish bilan boshqariluvchi M T tuzilmasining
ko'ndalang kesimi (a), tranzistorlarning shartli belgilanishi (b) va ikkita
simmetrik zatvorli MT tuzilmasi (d).
Bu holda
lee,
A °
i q N ,
4 U K - U 2, )
.
(6-1)www.ziyouz.com
kutubxonasi
Istok to m o n d a tok o ‘tkazuvchi kanal qalinligi (6.1) ni e ’tiborga
olgan holda
(6.2)
ga teng b o ‘ladi.
M Tning ishlash prinsipi UZI va Usl qiym atlari o ‘zgarganda p —n
o ‘tish kam bag‘allashgan sohalari kengligining o ‘zgarishiga asoslanadi.
Bu e sa o ‘z n a v b a tid a , k a n a l s o h a s i k e n g lig in in g , u n in g
o'tkazuvchanligining va stok tokining o ‘zgarishiga olib keladi.
T ranzistorga tashqi kuchlanishlar berilm aganda (Uz = 0, USI= 0)
kanal uzunligining boshidan oxirigacha kanal ko‘ndalang kesim i birdek
b o ‘ladi (6.2, a-rasm ). Zatvorlarga |t / z; >0 kuchlanish berilganda p —n
o ‘tishlar teskari siljiydi, natijada p~n c ‘tishlarning kam bag‘allashgan
sohalari kanal to m o n g a kengayadi, kanalning k o ‘n dalang kesim i
kanalning uzunligi b o ‘ylab bir xil torayadi. Zatvorlardagi kuchlanishlar