‘zbek ist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi X. K. Aripov, A. M. Abdullayev

I = / 0(ехр(£/ / A(pT) - \ ) , (3.1)
bu yerda: I 0 — diodning to'yinish toki,
issiqlik potensiali,
A - p-n o'tishdan o'tayotgan tok mexanizmini aniqlashtiruvchiwww.ziyouz.com
kutubxonasi
parametr bo‘lib, u VAX idealligi parametri deb ham yuritiladi. A—\
bo‘lganda tok o ‘tishining injeksiya, A= 2 boMganda rekombinatsiya
mexanizmlari ishlaydi.
Yarimo'tkazgich materiallar uchun Т^ЗОО К da issiqlik potensiali
qiymati (pT = 26 mV ni tashkil etgani sababli, p-n o'tishdagi kuchlanish
qiymati U = 0,1 V ni tashkil etganda ( U>(pT ), (3.1) formulaning
soddalashgan ko'rinishidan
I = I0exp(U / AcpT) (3.2)
foydalanish mumkin.
Diod xususiyatlarini belgilovchi muhim parametr bo'lib p-n
o'tishning differensial qarshiligi hisoblanadi. U dioddagi kuchlanish
o'zgarishlarini dioddan o'tayotgan tok o'zgarishlariga nisbati bilan
aniqlanadi:
rDIF - d U / d l (3.3)
(3.2) va (3.3)lardan foydalanib differensial qarshilikni hisoblash
mumkin:
1
d U 1 , ч _ A(pT
r „ ~ d l ~ h ) yokir" F “ /+/,' (3'4)
p-n o'tish orqali katta tok o'tganda (ushbu tokning qiymati, diod
turiga bog'liq holda milliamperlardan bir necha o'n milliamperlargacha
bo'lishi mumkin) yarimo'tkazgich hajmiy qarshiligi R hisobiga
kuchlanish pasayishi sodir bo'ladi. Shu sababli Ebers-Moll tenglamasi
quyidagicha yozilishi kerak:
I = I 0 ехр[(£/ - 1 ■ R ) / A (pT ] (3.5)
bu yerda: R — yarimo'tkazgich hajmiy qarshiligi, u ketma-ket qarshilik
deb ham ataladi.
Yarimo'tkazgich diodlarning elektr sxemalarda shartli belgilanishi
3.1, a-rasmda, uning tuzilmasi ko'rinishi 3.1, b-rasmda keltirilgan.
Rasmlarda diodning chiqishlari A va К ko'rsatilgan bo'lib, ular diodning
elektrodlari deb ataladi. Diodning p-tomoniga ulangan elektrod anod
deb, л-tomoniga ulangani esa katod deb ataladi. Diodning statik
VAXi 3.1, d-rasmda keltirilgan.www.ziyouz.com
kutubxonasi
а)