‘zbek ist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi a. N. V aliyev

0 B
 nuqta 
F,
 bilan tutashtirib  davom  ettirilsa, 
B2
 chiziq­
ni 
О
 nuqtada kesadi. 
OB
 radiusda  chizilgan yoy 
3
 nuqtani  aniqlay-
164

---

8.9-rasm.
di. 
3
 nuqta 
F,
 bilan tutashtirilsa 
BFS
 chiziqni  kesib, 
BA
  nuqtani ho­
sil  qiladi. 
2
 nuqta 
BA
 bilan tutashtirilib  davom  ettirilsa, 
AFS
 chiziq- 
da 
A
 nuqtaning aksi 
A
a
 topiladi.  Ushbu sxemaga muvofiq perspekti­
vada quyidagi ishlar bajariladi.
1.  Qoidaga binoan 
P
 dan vertikal  chiziqda 
S'
  nuqta  aniqlanadi 
va 
Fj
  dan 
F,S'
  radiusda yoy  chizilib,  ufq  chizig‘ida 
F3
 nuqta topi­
ladi.  K o‘zguning  og‘ish  Ф  burchagi 
F3
  dan  o ‘lchab  qo‘yiladi  va 
Fs 
nuqta  aniqlanadi. 
F3
  dan 
F3Fs ga
 perpendikular  qilib  chiziq  o'tka- 
zilsa, 
FjF
sning  ostida  pasayuvchi  chiziqlarning  uchrashish  nuqtasi 
F4
 topiladi.
2. 
A
  nuqta 
Ft
  bilan  tutashtirilib,  ko‘zgu  asosiga  peфendikular 
chiziq  o'tkaziladi  va 
1
  nuqta  topilib,  undan 
F41
 simmetriya  o ‘qi 
o‘tkaziladi.  Simmetriya o‘qini 
AB
 kesma davomi bilan kesishgan nuq­
tasi 
2
 belgilanadi.
165

---

3. 
A
  va 
В
 nuqtalar 
F
s bilan  tutashtirilib,  kesmaning  ko‘zgudagi 
akslarining  yo‘nalishi  belgilanadi. 
BFS
  chiziqning  simmetriya  o ‘qi 
bilan  kesishgan 
0 B
 nuqtasi 
F,
 bilan  tutashtirilib, 
B2
 chiziqda 
О
 nu ­
qta topiladi. 
R = O B
 radiusda  yoy chizilib, 
3
 nuqta belgilanadi va  bu 
nuqta 
Fj
 ga yo‘naltirilsa, 
BF-
 chiziqni 
BA
  nuqtada kesib  o'tadi.
4. 
2
 va 
BA
 nuqtalar  tutashtirib  davom  ettirilsa, 
AFS
  chiziqni 
A
a
 
nuqtada kesib  o'tadi. 
A
a
B
a
 o ‘zaro  tutashtirilsa, 
AB
 kesmaning og‘ma 
ko‘zgudagi 
A
a
B
a
 aks tasvirining perspektivasi hosil bo‘ladi.
Og‘ma ko‘zgudagi aks tasviri tahlil qilinsa, 
AB
 kesmaning 
В
 nuq­
tasi  ko‘zguga yaqin bo ‘lgani  uchun  bu kesmaning  aksi tabiiy ko‘ri- 
nishiga  o ‘xshamaydi.  Buning  sababi, 
A
  nuqta 
В
  nuqtaga  nisbatan 
ko‘zgudan uzoqroq  masofada joylashganligidir.
8.10-rasm da  xona  perspektivasida  pol  tekisligidagi  kvadratli 
plitkalardan  va  poldagi  qo ‘shuv  shaklidagi  ikki  oyoqli  buyumdan 
shift,  chap  yon  devor  tekisliklaridagi  vertikal  hamda  o ‘ng  devorga 
suyab  qo‘yilgan og‘ma ko‘zguga tushayotgan  akslaming tasvirlanishi 
ko‘rsatilgan.
8.10-rasm tahlil qilinsin va undagi  akslaming yasalishi  diqqat bi­
lan o ‘rganilsin hamda oldingi  masalalarga solishtirilsin.
166
8.10-rasm.

---

^