‘zbek ist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi a. N. V aliyev

AB
  frontal joylashgan  bo ‘- 
lib, 
B0
 dan ufq  chizig‘iga parallel 
chizilgan  chiziqqa 
A
  nu q tad an  
unga  perpendikular  chiziq  tushi- 
rilgan.  Bu  chiziqqa 
0 A
 nuqtadan 
OaA
  masofa 
O
a
A = O
a
A
a
  (Z = Z a) 
tarzida  o ‘lchab  qo ‘yiladi. 
A
a
B 0 
tayoqcha 
AB
  ning  suvdagi  aksi
8.2-rasm.
8.1-rasm.
159

---

8.3-rasm.
hisoblanadi. 
GJu
  egri  ch o ‘pning  kuzatuvchiga  nisbatan  ishg‘ol  qil- 
gan  holatini  aniqlash  uchun 
C0F1
  dan  foydalansa  bo‘ladi. 
D,  E,  L 
nuqtalardan vertikal  (suv  sathi  tekisligiga tik)  chiziqlar chizilib, 
0 D, 
0 E,  0 L
 nuqtalar belgilanadi.  Bu  belgilangan nuqtalardan tik  chiziq­
lar  davomiga 
O
d
D = O
d
Da,  O
e
E = O
e
Ea,  O
l
L = O
l
L
a
  tarzida  maso- 
falar  o ‘lchab  qo‘yiladi.  Shunda  egri  cho'pning  suvga  tushayotgan 
aks  tasviri  perspektivasi  hosil  bo ‘ladi.  Osmonda  uchib  ketayotgan 
qushning  aksi ham 
0 T
 dan 
O
t
T = O
t
T
a
 tarzida o‘lchab  qo‘yilgan.
K uzatuvchidan  an ch a  olisda  joylashgan  narsalarning  suvga 
tushayotgan  akslarini  tasvirlashda  simmetriya  o ‘qi  vazifasini  ufq 
chizig‘i  o ‘taydi 
( N O ^ O
q
N J .
3.  Ko‘zguda  akslar  tasvirini  yasash
Narsalardan ko'zgu  sathiga  tushayotgan  akslarni yasash  suvdagi 
kabi  bajariladi.  Shuning  uchun  narsaning  xarakterli  nuqtalaridan 
k o ‘zgu  tekisligiga  perpendikular  to ‘g‘ri  chiziqlar  chizilib,  u  bilan 
kesishgan  nuqtalari  aniqlanadi  va  o‘sha  perpendikular chiziqlar da- 
vom  ettiriladi.  Ko‘zgu  sathidan  narsa  nuqtalarigacha bo‘lgan  maso- 
fa  shu  perpendikular  chiziqlarning  davomlariga  o ‘lchab  qo ‘yiladi. 
Aniqlangan  nuqtalar  o ‘zaro  tutashtirib  chiqilsa,  narsaning  ko‘zgu- 
dagi  aks tasviri  perspektivasi  bajarilgan  bo'ladi.
160

---