|
0 ‘zbekiston bank tizimining ko'rsatkichlari 1
Ko‘rsatkichlar
Uz.tijorat banklar soni
Filial umum iy soni Fondlarning
um um iy summasi
ToMangan Ustav fondlarining
umum iy summasi
Korxona va tashkilotlar
depozitlarining
um um iy summasi
Tijorat banklar
tomondan korxona tashkilotlar va
aholida berilgan kreditlar summasi
Shu jumladan qisqa muddatli kreditlar.
U zoq muddatli kreditlar
0 ‘rta muddatli kreditlar
01.01.99
|
01.01.00
|
01.01.02
|
01.01.06
|
01.01.10
|
1.01.11
|
28
|
33
|
38
|
28
|
30
|
31
|
570
|
791
|
791
|
893
|
810
|
810
|
0,8
|
6 ,6
|
6,4
|
9 ,5
|
15,7
|
20,8
|
0,1
|
0,2
|
0,6
|
0,9
|
3,1
|
4,1
|
0,4 — — — 8,7 13,2
0,5
|
3 ,4
|
3,4
|
5 ,2
|
8,6
|
11, 5
|
0,3
|
1,5
|
1,5
|
2,2
|
2 ,7
|
3 ,9
|
0,2
|
1,6
|
1,6
|
2,9
|
5 ,9
|
8,6
|
|
0,3
|
0,3
|
0,1
|
—
|
—
|
Hisob-kitoblarni tezlashtirish, jarayonlarni ishonchligini ta ’minlash ham da bu jarayonlar bilan bog‘liq xarajatlarni kamaytirish maqsadida tijorat banklari bugungi kunda kompyuter texnikasi bilan jihozlan- moqda.
Tijorat banklarining to'lovlarini amalga oshirish funksiyasi orqali bugungi kunda yuridik shaxslarning davlat budjetiga boMgan majbu- riyatlari nazorat qilinmoqda.
Bugungi kunda tijorat banklari yetarli darajada texnik jihozlan- ganligi hamda kerakli axborot bazalariga va malakali kadrlarga egaligi
' «Bozor, pul, kredit» jumali № 2, 2001.
banklari o‘z navbatida qimmatli qog‘ozlar bozorining asosiy ishtirokchi- laridan biri qilib q o ‘ymoqda.
Qimmatli qog‘ozlar bozorida banklar bir vaqtning o ‘zida ham investor ham emitent sifatida qatnashmoqda. Banklarning boshqa xo'jalik subyektlariga nisbatan stabil moliyaviy holatga egaligi qimmatli qog'ozlar bozorida operatsiyalarda qatnashishga imkon bermoqda.
Respublikada tijorat banklarning qimmatli qog‘ozlar bozorida aktiv ishtirok etishining sabablaridan yana biri banklarning nizom kapitalini oshirish sohasida o ‘z aksiyalarini sotishga bo‘lgan intilishdir.
Bugungi kunga kelib tijorat banklari qimmatli qog‘ozlar bozorida aksiyalardan tashqari depozit va jam g‘arma sertifikatlar bilan ishlashni ham yo'lga qo‘ymoqdalar. Bundan tashqari banklar o ‘z mijozlariga moliyaviy broker sifatida ham xizmat ko‘rsatmoqda. Banklarning bunday funksiyalarni bajarishlari korxona tashkilotlaming qimmatli qog‘ozlar bozori operatsiyalarida qatnashishlari uchun qulay sharoit yaratmoqda.
Bugungi kunda, Respublika davlat mulkini xususiylashtirish bilan bog'liq jarayonlar keng o ‘rin olganligi sababli, korxonalarga tegishli, qimmatli qog‘ozlar bozoriga nisbatan, davlat qimmatli qog‘ozlar bozori aktiv harakat qilmoqda. Bu bozorda asosiy qatnashchilar sifatida tijorat banklari maydonga chiqmoqda.
Bu bozorda tijorat banklari o ‘zlarining brokerlik funksiyalarini amalga oshirish bilan bir qatorda mavjud resurslarini hech qanday tavakalchilikka bormagan holda qisqa muddatlarga joylashtirish imkoniyatiga ega boMmoqdalar.
Respublika iqtisodiyotiga kirib kelayotgan «Lizing» jarayonlari bugungi kunda ishlab chiqarishni texnika va texnologiya ta’minlash harnda qayta jihozlashda muhimligini ko'rsatmoqda. Agar biz lizing xizmatlariga to ‘lanadigan foiz bilan bank krediti bo‘yicha to'lanadigan foiz o'rtasidagi bog'liqlikga e ’tibor beradigan bo‘lsak, u holda lizing xizm atlarini bugungi kunda tijorat banklari tom onidan amalga oshirilishini yo‘lga qo‘yish qulay hamda inuhimdir.
Chunki tijorat banklari lizing xizmatlari uchun boshqa lizing tashkilotiga kredit berishidan k o ‘ra bank krediti foizi darajasida mijozlarga xizmat ko‘rsatishi va shu bilan lizing xizmatlari bahosini kamaytirish mumkin. Bundan tashqari, kerakli mablag‘ni jalb qila olish imkoniyatiga ega va shu bilan bir qatorda texnik jihatdan yetarli darajada jihozlangan.
Tijorat banklari tom onidan olib borilayotgan bank faoliyatiga bugungi kunda «Trast» xizmatlari ham kirib kelmoqda. Trast xizmatlari Respublika banklari uchun yangi hisoblansada uni o'zlashtirish sohasida ko‘plab ishlar olib borilmoqda.
Chet el bank tajribasidan bizga m a ’lumki, firmalar buyurtmaga ega bo‘lishliklari o ‘z navbatida bank ta ’m inot xatlari deb ataluvchi firmaning moliyaviy qobiliyatini kafolatlovchi xizmatlarga bog'liq bo'lm oqda.
Jahon banklari ish faoliyatida axborotlarni sotish va moliyaviy maslahatlar kabi xizmatlar ham keng o 'r in oigan. Bizning oldimizda turgan masalalardan biri ham bu sohani o ‘rganishdir.
Yangi iq tisodiy sharoit o ‘z n a v b a t id a t ijo rat b a n k la r in in g rivojlanishini ular ko‘rsatayotgan xizm atlarga va bu xizm atlarning qay darajada tashkil qilinganligiga bog'liq.
Chunki ishlab chiqarishdagi kabi bank sohasida ham raqobat ertam i-kechm i o ‘z ishini bajaradi.
2011 -yilda respublika bank tizimi barqarorligini t a ’minlash va iqtisodiyotning yuqori o‘sish sur’atlarini rag'batlantirishga qaratilgan quyidagi qator muhim chora-tadbirlar:
xalqaro am aliyotdagi yangi o ‘zg arish larn i in o b a tg a oigan h olda bank n azo ra tin i tak o m i l lash t ir ish , t izim li tav ak k a lch i lik - larni aniqlashga qaratilgan m ak ro p ru d en s ia l n a z o ra tn in g rolini oshirish;
banklarning kapitallashuvini, aktivlari sifatini, ular faoliyatidagi tavakkalchiliklarni, jumladan kredit tavakkalchiligini boshqarishni sifat jihatidan yangi darajaga ko'tarish;
aholi va xo'jalik yurituvchi subyektlarning pul mablag'larini uzoq muddatli depozitlarga jalb qilishni rag'batlantirish;
iqtisodiyotga yo'naltirilayotgan kreditlar hajmini oshirish va b anklarning investitsiya ja ra y o n la r id a g i ish t i ro k in i y an ad a kengaytirish, kichik biznesni moliyaviy q o ‘llab- quw atlashni faol- lashtirish;
tijorat banklarida hisob va hisobotni yuritishda zamonaviy texnologiyalar va uslublarni joriy etish, ularning sifati va ochiqligini ta ’rmnlash;
respublika tijorat banklari va m oliya-bank tizimi faoliyatini
baholashda xalqaro amaliyotda qo'llaniladigan m e’yorlar, mezonlar va andozalarni joriy etish va ularning bajarilishiga erishish borasida tegishli ishlar olib boriladi.
2011-yilda bank tizimini yanada mustahkamlash maqsadida xususiy banklar va xususiy mulkka asoslangan moliya institutlarini tashkil etishning qonunchilik asoslarini takomillashtirish orqali bank-moliya sohasiga xususiy kapitalni jalb qilishni ko'paytirish bo‘yicha aniq chora- tadbirlar majmui ishlab chiqiladi.
Bu esa bank va boshqa moliyaviy xizmatlar bozorida raqobatning kengayishi hamda mijozlarga xizmat ko'rsatish sifatining oshishiga imkon beradi va eng yuksak xalqaro standartlar talabiga mos zamonaviy bozor infratuzilmasining rivojlanishi uchun sharoit yaratadi.
Shu bilan bir qatorda 2011-yilda kredit tashkilotlarining huquqiy bazasini mustahkamlash va ular faoliyatini yanada takomillashtirish bo‘yicha qator qonunchilik hujjatlarini, jumladan, «Kredit byurolari faoliyati va kredit axboroti almashuvi to‘g‘risida»gi, «Garov reestri to ‘g‘risida»gi qonunlar loyihasini ishlab chiqish mo'ljallangan.
Do'stlaringiz bilan baham: |
