‘zbek ist n respublikasi

1 0 ‘zbekiston Respublikasining « Qimmatli q og‘ozlar bozori to ‘g ‘risida»gi Qonuni. — T.: « 0 ‘zbekiston». 2008.

4. 
   Depozit sertiflkatlari.
   
5. 
   Veksel.
   
6. 
   Qimmatli qog‘ozlarning hosilalari (opsion, fyuchers, varrant). Qimmatli qog'ozlar — blanklar, sertiflkatlar shaklida yoki schyot- lardagi yozuv shaklida bo'lishi va hisob-kitobni amalga oshirishda, shuningdek, kreditlar bo'yicha garov sifatida foydalanishi mumkin.
   

Qimmatli qog'ozlar yuridik va jismoniy shaxslar o ‘rtasida ixtiyoriylik asosida tarqatiladi.

Kiritilgan ulush shaklidan qat’i nazar, qimmatli qog'ozlarning qiymati O'zbekiston Respublikasi milliy pul biriigi «so‘m»da, ularni chiqarish shartlarida nazarda tutilgan hollarda esa — chet el valutasida (aksiyalar bo'yicha — mulkni o ‘tkazib berish y o i i bilan ham) ifodala- nadi va to ‘lanadi.

Mamlakatimiz hududida muomalaga chiqarilishi mumkin bo'lgan qimm atli qog'ozlarni mulkchilikka m unosabatiga (ulushli), qarz munosabatiga qarab va qimmatli qog‘ozlarning hosilalariga bo'lish mumkin.

Shuni ta ’kidlash lozimki, qimmatli qog'ozlar ichida faqatgina aksiyalar ulushli qimmatli qog'ozlarning tarkibiga kiradi. Uning qolgan turlari hisoblangan obligatsiyalar g'azna majburiyatlari, depozit sertifl­ katlari va veksel qarz majburiyatli qimmatli qog'ozlar tarkibiga kiradi. Qimmatli qog‘ozlarning hosilalariga esa opsion, fyuchers va varrant kiradi. Biz bu tasnifni mazkur darslikni quyidagi chizmasida ko'rishimiz mumkin.

Bundan tashqari, qimmatli qog'ozlarning amal qilish muddati bo‘yicha tasniflash mumkin. Buni 12-chizmada ko‘rish mumkin.

Yuqoridagilardan ko'rinib turibdiki, qimmatli qog'ozlar amal qilish muddati, mulkka munosabati asosida bo'linib ketmoqda.

Agar O'zbekiston Respublikasi «Qimmatli qog‘ozlar bozori to ‘g‘- risida»gi Q onun tahlil etilsa, u q o n u n d a qim m atli qo g ‘ozlarga quyidagicha ta’rif beriladi:

Qimmatli qog'ozlar — bu ularni chiqargan shaxs bilan ularning egasi o'rtasidagi mulkiy huquqlarni yoki zayom m unosabatlarini tasdiqlovchi, dividend yoki foizlar ko'rinishida darom ad to'lashni hamda ushbu huljatlarni boshqa shaxslarga berish imkoniyatini nazarda tutuvchi pul hujjatlaridir.

Demak, qimmatli qog'ozlami harakat shakli bo'yicha tavsiflash mumkin. Bu tasniflashni 13-cliizma ko'rinishida yoritib berishga harakat qilinadi.