Ўзбек дипломатияси тарихидан

1. 
Абдуразюқ Самарқандийнинг Ҳиидистт сафарнамаси. Кириш, таржима ва
иэаҳлар муытифи А Ўринбоев. Тош., Фан, 1960.
2 Бурыев О. Ғиёсиддин Наққошиинг Хитой сафарнамаси. Тош., Фан, 1991.
3. Крранг: “Узбекистан адабиёти ва санъати ” - 1995 йил,
7 
апрель, 22 сентябр
ва бошқа сонлари.
4. Керен Л., Саидов А Амир Темур ва Франция. Тош., “Адолат", 1996.
5. Ушбу асарнинг Оврупо тилларидаги таржима нашрлари ичида 1990 йилда
Парижда профессор Люсьен Керен таржимасида “Самарқандга йул
 ” 
сарлавҳаси
билан чиқарилган франиузча нашри (La mute de Samarkand an temps de Tamerlan.
Relation de voyage de L, ambassade de Castille a la cour de Timour Beg par Ruy
Gonsalez de Clavijo. 1403-1406. Tmduite et commentes par Lucien Kehran. Paris,
1990) алаҳида аҳамият касб этади. Унда таржимон ва тадқиқотчи Клавихо
кундаликларига оид барча маьлумопьшрни бир жойга тўплаш билан чеюшнмасдан
ўша даврда Оврупо қиралларининг Амир Темур империяси билан олиб борган
ёзишмаларини ҳам илова қилган.
62

---

н и н гд е к , А м и р Т е м у р н и н г Ўрта Ер д е н ги зи ш а р қ и й со ҳ и л - 
ларидаги м ам лакатларни забт этиш учун ую ш тирган ю риш ларини 
ўз кўзи б илан кўрган, уларни бевосита кузатиш им конига эга 
бўлган овруп ол и к м уаллиф лар том он и д ан ёзиб қолдирилган яна 
бир неча асарлар ҳам б о р к и , уларн и н г ҳар бири ўз навбатида 
ўша пайтда А м ир Т ем урн и н г бу м ам лакатлар, айрим ҳолларда 
Ғ ар б и й О в р у п о д а в л а т л а р и га н и с б а т а н ю р ги зган с и ё с а т и н и
а н и қ л а ш д а м у т а х а с с и с л а р учун я н г и м а ъ л у м о т л а р б е р и ш и
м у м к и н . И т а л и я л и к т о ж и р Б е л т р а м у с д е М и г н а н е л л и н и н г
“ Т е м у р л а н г ҳаёти ёк и Д а м а ш қ х а р о б а с и ” асар и ан а ш ундай 
м ан б ал ар қатори га к и рад и . М уалли ф А м ир Т ем ур Д а м а ш қ н и
иш ғол этганида ўш а ерда бўлган, кей и н ч ал и к А нгора (А нқара) 
ж а н г и н и (1402 й и л и ю л ь ), С м и р н а н и н г и ш го л э т и л и ш и н и
кузатган ва ўрганган. Бу асар Я здий “ З а ф ар н о м а ”сидан 8 йил 
о лдин, яъни 1416 йилда ёзилган. У ни л о ти н ти ли д ан ам ери кал и к 
олим Ф и ш ел 1956 йилда сал қисқартирган ҳолда изохдар билан 
ин гл и з тилида н аш р э т г а н 1.
Улардан таш қари , ўз даврида А м ир Т ем ур б арп о этган бую к 
и м п ер и ян и н г б ош қа м ам лакатларга нисбатан ю ритган м уноса­
б а т л а р и , у н и н г т а ш қ и с и ё с а т и н и н г қ и р р а л а р и н и ўзи д а акс 
этти р ган жуда кўп лаб ҳуж ж атлар О вруп о қ и т ъ а с и н и н г турли 
қисм ларидаги давлат ва ш ахсий архивларда сакдан и б турганига 
ш убҳа б ў л и ш и м у м к и н эм а с . У лар ўш а вақтд а С о ҳ и б қ и р о н
давлатига ю борилган махсус вакиллар ёки м инглаб хуф ияларнинг 
ўз ҳукуматларига ёзм а равиш да ю бориб турган ахборотларидан 
иборат бўлиб, бу тахлитдаги м атериаллар ўз-ўзидан м аълумки, 
б о с и б ч и қ а р и ш га м ў л ж ал л а н м а га н . У л а р н и қ и д и р и б т о п и ш , 
и л м и й т а д қ и қ о т л а р д о и р а с и г а к и р и т и ш А м и р Т ем у р д а в р и
м утахассислари олдида турган муҳим вазиф алардан биридир.
А м м о ю қорида зи кр қи л и н ган м анбаларда ҳам А м ир Темур 
и м п е р и я с и н и н г д и п л о м а т и к а л о қ а л а р и ҳ а қ и д а қ и м м а т л и
м атериаллар ж а м л а н га н к и , уларга асо сл ан ган ҳолда бу борада 
уш бу мавзу ю засидан етарли дараж ада ф и к р ю ритиш м ум кин 
деб ўйлаймиз.
У муман олганда бую к давлат арбоби ва саркард а А м ир Темур 
диплом атияси жуда катта ва кенг қам ровли мавзудир.
/.