Zaxiriddin muhammad bobur nomidagi andijon davlat universiteti

Ishning borishi: Moy kislotali bijg’ish jarayonini qo’zg’atuvchi bakteriyalarni to’plab olish uchun: 1) oziq muhiti tarkibida tezda shakar (masalan, kraxmal) ga aylanadigan moddalar bo’lishi; 2) anaerob sharoit yaratish: 3) sporalarning issiqqa chidamliligidan foydalanish; 4) oziq muhitida neytral sharoit yaratish zarur.
Anaerob sharoit yaratish uchun 200 ml hajmli kolbaga shakarning 5 % li eritmasidan 150 mm quyib, unga azot manbai sifatida 5 g maydalangan arpa maysasi va neytrallash uchun 2 g oq bo’r qo’shib qaynatiladi. Qaynab turgan suyuqlikka bir qism tuproq qo’shib, kolbaning og’zi rasmda ko’rsatilgandek, egri nay o’rnatilgan kauchuk tiqin bilan berkitiladi va temperaturasi 30° S li termostatga qo’yiladi.
Tuproq qaynab turgan suyuqlikka tashlanganda tarkibidagi sporasiz va ko’pchilik sporali bakteriyalar nobud bo’ladi. Moy kislotali bijg’ishni qo’zg’atuvchi bakteriyalarning sporalari esa hayot faoliyatini saqlab qoladi va suyuqlik sovigandan keyin tezda rivojlana boshlaydi.
Oradan 3-4 kun o’tgandan keyin moy kislotali bijg’ish jarayoni borganligi va bu jarayonda ishtirok etgan bakteriyalar tekshiriladi. Bu ish quyidagicha olib boriladi.
1-Moy kislotali bijg’ishda ajralib chiqadigan karbonat angidrid va vodorodni yig’ib olish uchun suv to’ldirilgan probirkaga egri nayning ikkinchi uchi kiygizilib, kolbadan ajralib chiqayotgan gazlar pro­birkaga yig’ib olinadi. Probirkaning og’zini barmoq bilan berkitib, tiniq barit suvi solingan idishga botiriladi. Agar barit suvi loyqalansa, bu hodisa probirkada SO₂ gazi to’planganligini ko’rsatadi. Probirkada vodorod to’planganligini aniqlash uchun esa undagi loyqalangan suvning yarmini to’kib, og’zi yuqoriga qaratiladi va unga darhol yonib turgan gugurt cho’pi yaqinlashtiriladi. Vodorod havo bilan birga portlovchi aralashma hosil qilganligi sababli u portlaydi.
Kolbadagi eritmadan 2-3 ml olib, unga 1 ml 96 % li spirt va 10 tomchi konsentrlangan sulfat kis­lota tomizib qizdiriladi. Hosil bo’lgan moy kislota aralashmadagi spirt bilan birikib, murakkab efir hosil qiladi. Probirkadan ajralib chiqqan yoqimli hid reaktsiya borganligini va bijg’ish vaqtida moy kislota hosil bo’lganligini ko’rsatadi.
Batsillalarni aniqlash uchun bakterial preparat tayyorlanadi va ularning sporasi ham vegetativ hujayralarini aniqlash uchun shu preparatning o’zi ikki qayta bo’yaladi. Bunda vegetativ hujayralar ko’k rangda, ularning sporalari qizil yoki pushti rangda tovlanadi
Moy kislotali bijg’ish protsessini qo’zg’atuvchi bakteriyalar: