Zarralar fizikasi


bet200/233
Sana30.01.2022
Hajmi
#419300
1   ...   196   197   198   199   200   201   202   203   ...   233
Bog'liq
Atom yadrosi va zarralar fizikasi. Муминов


j
© 
va zarra x u su siy a tla ri
uzunligi 
A
v ato ‘lqin chastotasi v,zarraUA0‘iqinnj xarakterlovchi to‘lqin
energiya va impulslar ham mos keladi. Z\k 

w
i i • • 
• 

/i 

• 
j
* \vlarni xarakterlovchi tizik kattalik 
belgisi - (P) impulsga (harakat miqdorig&C 

. , 
. . • •
°


y£arra4corpuskula xususiyatinmg
bo Igan т а lum to lqin uzunligi (Д ) ^ a) to4qin xususiyatiningbelgisi
energiyasi chastota orqali ifodalanadi. \ mos ke]adj shuningdek5 zarra
kattaliklar quyidagicha bog‘lanish mavjuv T,
,
J \ Kvant nazariyasiga asosan bu
E = h v ; \ d :
' ; 
(7.1.1)
243


(7.1.2)
Я '
Zarraning dualizm xususiyatiga ko‘ra, «Р impulsii zarra 
x
nuqtada 
joylashgan», deb boMmaydi. Kvant nazariyasiga asosan «Р impulsli zarra 
ehtimollik bilan 
x
nuqtada qayd qilinishi mumkin» deyishimiz kerak.
Zarrani ham zarra, ham toMqin deyar ekanmiz, biz taqribiy ma’noda 
aytishimizni ko‘zda tutamiz. Shuning uchun, zarrani taqriban zarra deb 
qarash uning koordinatasi, impulsi va energiyasini taqriban berilishini 
anglatadi. Miqdoriy jihatdan ushbu aytilganlar Geyzenbergning noaniqlik 
munosabatlari orqali ifodalanadi. Kvant mexanikasida kichik masofalar 
koordinata impuls noaniqliklari, katta energiyalar energiya-vaqt 
noaniqliklari munosabati bilan bogMangan:
Bu noaniqlik prinsiplari zarra vaziyati, impuls, energiya va oMchash 
vaqtini aniqlashda erishish mumkin boclgan maksimal aniqlikni ko'rsatadi.
(7.1.3), (7.1.4) munosabatlardan katta energiyalaming kichik masofalar 
bilan bogManishi ko‘rinib turibdi: qancha kichik masofani o'rganmoqchi 
boMsak, shuncha katta energiyali zarralar kerak boMadi.
Mikroobyektlarda faqat ularningxarakterli oMchamlarigina emas, balki 
kichik masofalarda boMadigan jarayonlarning o‘tish vaqti ham ko'rsatgich 
boMib,xizmat qiladi. Bu jarayonlarning eng kichik o‘tish vaqti elementar 
zarraning o‘rtacha oMchami 1 fermining yorugMik tezligiga nisbati bilan 
aniqlanadi va taqriban 10~23 s ga teng. Bu eng tez jaray o n larn i 
xarakterlovchi vaqtdir. Jarayonlarning o‘tish vaqti elementar zarralaming 
oczaro ta’sirlashuv kuchining spetsifikasiga bogMiq boMadi.
Yana shuni ham aytish kerakki, mikrodunyodagi har qanday jarayon 
ehtimoliy xarakterga ega. Masalan, reaktorda paydo boMadigan neytron- 
laming ocrtacha yashash vaqti 960 s. Bu hamma neytronlar 960 s yashab 
baravariga parchalanadi degan ma’noni anglatmaydi, vaholanki, ba’zilari 
180 s gacha yashashi mumkin.
Ehtimoliy statistik qonuniyatlar kocp sondagi zarralar sistemasigagina
Ax • 

Download

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   196   197   198   199   200   201   202   203   ...   233




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish