Zarralar fizikasi

eV)
5.7-rasm.
(5.7.12)
161

---

г
bo‘ladi. Boshqa reaksiya kanallari berk bo‘lganda (Г=Г ) yuqorida
aytilgandek 

= 4
7T
% 2 kelib chiqadi.
Tajribalar neytronning kinetik energiyasi juda kichik qiymatlarga ega 
bo‘lganda (T « Тга), neytronlarning yutilish kesimi ulaming tezligiga teskari 
proporsional o‘zgarishini ko‘rsatadi.
_
1
G " ~ Y '
(57Л 4)
Demak, о 4a past energiyalarda (n, b) reaksiya kesimi 1/ 9 kabi o‘sar 
ekan. Bu hoi neytronlar fizikasida va yadro energetikasida m uhim
ahamiyatga ega boMgan 1 /0 qonundir. Bu qonun asosida reaktorlarda 
boMinish reaksiyalaming o‘ta sekin neytronlar bilan juda ham shiddatli o'tishi 
tushuntiriladi. Haqiqatan ham, agar neytronlar tezligi sekinlasa, ulaming 
nishon-yadro bilan ro‘para ta’sirlashish vaqti ortadi, natijada neytronlarning 
yutilish ehtimolligi ham o rtad i. Shuning uchun ham, reaktorda neytronlar 
maxsus sekinlashtiriladi. 5.8-rasmda oraliq yadroning hosil boMish kesimi 
bilan neytronning kinetik energiyasi orasidagi bogManish grafigi keltirilgan.
Rasmdan ko‘rinib turibdiki, neytron energiyasi oraliq yadro energetik 
sathlariga mos kelganda ta’sir kesimi keskin ortib, maksimumli egri chiziqlar 
hosil boMadi. Bu yerda E = Tn+ 
s
n. Uyg‘onish energiyasi kichik boMganda 
energetik sathlar bir-biridan uzoqda joylashadi va bu oraliq sath kengligidan 
ancha katta boMadi. Bu sohada neytron yutilish kesimida rezonans cho'qqilar 
aniq kuzatiladi. Uyg'onish energiyasi ortishi bilan yadroning energetik sathlari 
soni ortadi va ular oraligM kamayadi va yetarlicha katta uyg6onish 
energiyalarida ular qo‘shilib ketishi mumkin. Energiyaning bu sohasida 
kesimning tekis va uzluksiz oczgarishi kuzatilishi kerak edi. Lekin tajribalar 
shuni ko‘rsatadiki, neytronlar oqimi monoxromatik va ulaming energiyalarida 
kuzatiladigan 5