Zarpullayev Kamol Yunus o`g`li Shaxs refleksiv xususiyatlarining agressiyaga moyillik diagnoztikasi

ТADQIQOT USULLARI

TADQIQOTNING ILMIY YANGILIGI QUYIDAGILARDAN IBORAT

Tadqiqotning ilmiy yangiligi quyidagilardan iborat: kichik, o‘rta, katta o‘smirlarga xos agressiv mayllarning tabaqalashtirilgan ichki evolyusiyasi hamda agressiya shakllari o‘rtasidagi bog‘liqlikni jinsga ko‘ra tafovutlanishining xulq-avtor va ishtimoiy munosabatlarini shartlovchi psixologik omillari aniqlangan;ota-ona bilan bola munosabatlarida qabul qilish va kooperatsiya tarbiya uslublari agressiyaning kuchayishini hamda avtoritar giperijtimoiylashuv tarbiya uslubi agressiyaning pasayishini ta’minlovchi psixologik omillar ekanligi aniqlangan;agressiv o‘smirlar xulq-atvorini psixoprofilaktika qilish va psixokorreksiyalash maqsadida “Xulq-atvorni modifikatsiyalash” psixologik–trening dasturi ishlab chiqilgan; agressiyaga moyil o‘smirlar xulq-atvorini psixoprofilaktika qilish va psixokorreksiyalash maqsadida ota-onalar, pedagoglar va psixologlar hamkorlikda samarali ish olib borishining algoritmi ishlab chiqilgan.

I. BOB. AGRESSIV XULQ-ATVOR MUAMMOSINI O‘RGANISHNING ILMIY-NAZARIY ASOSLARI

I. BOB. AGRESSIV XULQ-ATVOR MUAMMOSINI O‘RGANISHNING ILMIY-NAZARIY ASOSLARI

1.1. Agressivlik fenomenining nazariy tadqiqi
Psixologiyada agressiya deganda, boshqalarni o‘ziga bo‘ysindirish yoki ularning ustidan hukmronlik qilish maqsadida, fantaziyasida (xayol surish) yoki real xulqatvorda namoyon bo‘ladigan tendensiyani (intilishni) tushunadilar. Ushbu tendensiya universal xarakterga ega bo‘lsada, ammo “agressiya” atamasining o‘zi umuman neytral ma’no kasb etadi. Aslida agressiya hayot va yashash qiziqishlariga xizmat qiladigan, pozitiv, hamda o‘zinig agressiv xohishini qoniqtirishga yo‘naltirilgan, negativ ahamiyat kasb etishi mumkin. Agressiya psixik reallik sifatida aniq xarakteristikalarga ega: yo‘naltirilganligi, namoyish etish shakllari, intensivlik.
Mazmun jihatidan agressiyaning yetakchi belgilari sifatida, uning quyidagi namoyishlarini hisoblash mumkin:
- insonlar ustidan ustivorlik qilishga ifodalangan intilish va ulardan o‘z maqsadlarida foydalanish;
- vayron qilishga intilish;
- atrofidagi insonlarga zarar yetkazishga intilish;
- zo‘ravonlikka moyillik (og‘riq yetkazish).
Shunday qilib, agressiya ichki qo‘zg‘alish tendensiyasi sifatida - bu shaxs dinamikasining ajralmas bo‘lagidir (me’yordagi holatida ham, turli darajada namoyish etilgan buzilishlarda ham). Agressivlik - individual xususiyat, u aniq insonning moyilligi ushbu tendensiyani ichki va tashqi harakatlar shaklida namoyon etishi hisoblanadi.