Zardushtiylik dini va uning muqaddas kitobi “Avesto” haqida. Reja: «Avesto» zardushtiylik dinining muqaddas kitobi. Zardushtiylik dinining shakllanishi

Zardushtiylik dinining shakllanishi.
Markaziy Osiyo Xalqlari ma‘anaviy takomillashuviga chukur ta‘sir etgan manbalardan biri «Avesto» -Zardushtiylik dinining mukaddas kitobi bulib, uning asoschisi Zardusht Sepitoma eramizdan avvalgi 660 yillarda Xorazmda dunyoga kelgan. Otasi savodli kishi bulib, rivoyatlarga kura karomatguy kishi bo’lgan ekan. Prezidentimiz ta‘kidlaganidek, «bu nodir kitob bundan 30 asr avval ikki daryo (Amu va Sir) oraligida, mana shu zaminda umrgo’zaronlik kilgan ajdodlarimizning biz avlodlarga qoldirgan ma‘naviy, tarixiy merosidir». «Avesto» ayni zaminda bu kadim ulkada buyuk davlat, buyuk ma‘naviyat, buyuk madaniyat bo’lganidan guvoxlik beruvchi tarixiy xujjatdirki, uni xech kim inkor eta olmaydi» Bundan tashkari Prezidet Islom Karimovning3 noyabr 2001 yilda «Avesto» ning 2700 yillik yubileyiga bagishlangan tantanali yigilishda kilgan ma’ruzasida ham uni «Hayot yuriknomasi» deb atagan edi.
Zardushtiylik jaxon mikyosidagi eng kadimgi dinlardan bulib, akademik S.F. Oldenburgning aytishicha, insonni yer yo’zidagi hayotinini yangilanishiga, uni baxtiyor qilishga karatilgan eng okilona ta‘limot bo’lgan.
Zardushtiylik eramizdan oldingi 589-512 yillarda ijod etgan iloxiyotchi, faylasuf, tabiyotshunos olim va shoir kishi Zardusht tomonidan asoslangan. Ibtidoiy jamoa to’zumidan kuldorlikka utishda ijtimoiy-iqtisodiy o’zgarishlarni diniy tarzda ifodalab, kup xudolikka e’tiqod kiluvchi kabilalar urtasidagi urushlarni bartaraf qilish yo’li yakka xudolikka e’tiqod qilish deb xisoblab, politeistik-kup xudolik dinlarini inkor qilib, yakka xudolikni targib kila boshlagan eng kadimgi diniy ta‘limotdir. Shunday qilib, yakka xudolikka asos solingan jaxon dinlarining vujudga kelishi va shakllanishida muhim rol uynagan deyish mumkin. U 28 yoshlarida o’zining ta‘limoti bilan shuxrat kozongan. Lekin uning targibotlari maxalliy xukmdorlarga yokmaydi. Uni osishga xukm etadilar. Zardusht o’zi bilan 300 ga yakin safdoshlarini olib xozirgi Eron va Afgoniston tomonga yul oladi va o’z goyalarini targib etadi, bu goya Eronda keng tarkalib davlat diniga aylanadi. U 77 yil umr ko`rgan.