Zanjirning bir qismi uchun Om qonuni O’tkazgichning qarshiligi va uning haroratga bog’liqligi

Elektr yurituvchi kuch.

Q zaryadni zanjir bo'ylab ko'chirishda tashqi kuchlar manbada А=ξ • Q ish bajaradi. Lekin ish — bu energiyaning bir turdan ikkinchisiga aylanish o'lchovidir. Demak,

manbada tashqi energiya, elektr maydon energiyasiga aylanadi:

W = ξ • Q.

Q zaryad zanjirning tashqi qismida harakatlanganda, manba tomonidan hosil qilinib saqlab turilgan statsionar may­don energiyasi

W, = U • Q ga, ichki qismida esa

W₂ =U_ich • Q ga aylanadi.

Energiyaning saqlanish qonuniga ko'ra:

W = W, +W₂ yoki ξ • Q = U• Q+U_ich • Q. Buni Q ga qisqartirib,

ξ = U+U _ich
ni olamiz, ya'ni manbaning elektryurituvchi kuchi zanjirning tashqi va ichki qismlaridagi kuchlanishlar yig'indisiga teng.

Olingan xulosaning to'g'riligini tajribada ko'rsatish mumkin.

Zanjirning tashqi va ichki qismlariga mos ravishda V₁ va V₂ voltmetrlarni ulaymiz. Zanjirning ichki qismiga V₂ voltmetrni ulash uchun ikkita ingichka ko'mir sterjenidan foydalanamiz (ko'mir amalda elektrolit bilan ta'sirlashmaydi). Ko'mir sterjenlar manba elektrodlariga tegmasligi uchun ularni bir tomondan yupqa izolatsiya plyonka bilan qoplanadi.

V, voltmetr U kuchlanishni, V₂ voltmetr esa U_ich kuchlanishni ko'rsatadi. Agar zanjir ichki qismining qarshiligi r yoki tashqi qismining qarshiligi R o'zgartirilsa, har ikkala qismdagi kuchlanish o'zgaradi, lekin ularning yig'indisi o'zgarmaydi:

U+U_ich = const

ξ = U+U _ich, hamda ochiq zanjirda U_ich= 0 bo'lganligidan ξ = U bo'ladi. Manbaning EYK zanjir ochiq bo'lganda, shu manba qutblari orasidagi kuchlanishga teng.

Zanjirning bir qismi uchun Om qonuni. O’tkazgichlarning qarshiligi. O’tkazgich qarshiligining haroratga bog’liqligi. Elektr qarshiligi va uning birligi, elektr o’tkazuvchanlik va uning birligi, o’tkazgichning solishtirma qarshiligi, o’ta o’tkazuvchanlik.