Zamonaviy texnologiyalar

evristik  va  izlanish metodlari  yordamida  qabul  qiladilar.  Agar  o‘qituvchi  dars 
jarayonida  mavzuni  ma‘ruza  metodi  bilan  tushuntirsa,  o‘quvchilar  reproduktiv 
metod  bilan  qabul  qiladilar.  Bunda  mavzu  materialining  mazmuni  mantiqiy  tahlil 
qilinmaydi, ma‘ruza metodi bilan dars o‘tishda o‘qituvchining o‘zi juda faol bo‘lib, 
talabalar esa faol bo‘lmaydi.  
Agar  o‘qituvchi  mavzuni  suhbat  metodi  bilan  tushuntirsa,  o‘quvchilar 
evristik metod bilan qabul qiladilar. Bunda talabalarning tushuntirilayotgan mavzu 
materialiga nisbatan faolligi oshadi, chunki o‘qituvchi mavzu mazmunini mantiqiy 
ketma-ketlikka  ega  bo‘lgan  savollar  asosida  o‘quvchilar  bilan  birgalikda  ochib 
beradi,  bunda  bevosita  o‘quvchilar  ham  savollarga  javob  berish  orqali  dars 
jarayonida  faol  ishtirok  etadilar.  Umuman  olganda  suhbat  metodi  bilan  dars 
o‘tishning  mohiyati  shundan  iboratki,  o‘qituvchi  tomonidan  sinf  o‘quvchilari 
uchun o‘tiladigan mavzu materialining mazmuni muammo qilib qo‘yiladi, so‘ngra 
maqsadga  tomon  yo‘naltiruvchi  savollarni  o‘quvchilarga  berish  orqali  qo‘yilgan 
muammo hal qilinadi.  
Agar  o‘qituvchi  mavzuga  doir  misol  yoki  masala  yechmoqchi  bo‘lib  dars 
jarayonini rivojlantirgan bo‘lsa, u mustaqil ishlash metodi bilan dars o‘tadi, bunda 
o‘quvchilar  qo‘yilgan  masala  yoki  misolni  echish  uchun  fikrlaydilar,  izlanish 
metodi  bilan  mavzuni  o‘zlashtiradilar.  Bunday  dars  jarayonida  o‘quvchilar  juda 

---

90 
 
faol  bo‘ladi,  chunki  ular  echish  uchun  doskaga  o‘qituvchi  tomonidan  yozib 
qo‘yilgan misol yoki masala yuzasidan mustaqil holda fikrlaydilar, o‘ylaydilar va 
mantiqiy xulosa qiladilar, bu bilan ularda mantiqiy fikrlash rivojlanadi.