Zamonaviy texnologiyalar

19. Koordinator  —  loyihalar,  dasturlarni  ishlab  chi-qishga  rahbarlik,  ularni 
amalga  oshirishni  rejalashtirish,  muvofiqlashtirish,  tashkiliy  va  moliyaviy 
masalalarni hal etish. 
20. O‘quvchilar — ta‘lim oluvchilar. 

---

95 
 
Tanqidiy fikrlash texnologiyasi:Ma‘lumki, har bir ta‘limot o‘zining nazariy 
hamda  amaliy  asoslariga  ega  bo‘ladi.  Pedagogik  texnologiya  borasidagi  ilk 
g‘oyalar  ilgari  surilgan  davrlardayoq  uning  nazariy  asoslari  bilan  birga  uni 
amaliyotga tatbiq qilishning umumiy asoslari ham yaratila boshlangan. Pedagogik 
texnologiya  nazariy  va  amaliy  asoslarini  uning  maqsadi,  mazmuni,  vazifalari, 
tamoyillari,  obyektiv  hamda  subyektiv  omillari,  obyekti,  asosiy  tushunchalari, 
mezonlari va boshqalar tashkil etadi. 
Muayyan pedagogik texnologiyaning tanlanishi rejalashtirilgan mashg‘ulotda 
qaysi  darajadagi  bilim  va  ko‘nikmalarni  o‘zlashtirish  nazarda  tutilganligiga 
bog‘liqdir.  Pedagogik  texnologiya  doirasida  yangi  o‘quv  materialini 
o‘zlashtirishning  boshlang‘ich,  algoritmik,  evristik,  ijodiy  xarakterdagi  darajalari 
mavjud. 
Boshlang‘ich  va  algoritmik  xarakterdagi  darajalar  produktiv  bilim  va 
ko‘nikmalarni  aniqlash  uchun  mezon  vazifasini  o‘taydi.  O‘zlashtirishning  ushbu 
darajalarini  aniqlashga  yordam  beruvchi  texnologik  jarayonni  ijrochi  texnologiya 
deb  atash  mumkin.  O‘quv  materialini  esda  saqlab  qolish  hamda  ko‘nikmalarni 
hosil qilishga yo‘naltirilgan faoliyat darajasi talabalarning mahsuldor va produktiv 
faoliyatlarini uyg‘unlashtirishni talab qiladi. Mazkur holat o‘quv faoliyatini tashkil 
etishga  muammoli  rivojlantiruvchi  texnologiyani  tadbiq  etilishi  bilan  amalga 
oshadi.  
Ushbu  texnologiya  asosida  ta‘lim  jarayonini  tashkil  etish  ta‘lim  oluvchilarni 
o‘quv materialini referatlashtirish, ularning mashg‘ulotlarda o‘z ma‘ruzalari bilan 
qatnashish, munozara hamda ishchanlik o‘yinlarida faol ishtirok etishga o‘rgatishi 
lozim. 
Ta‘lim  jarayoni  evristik  va  undan  keyingi  ijodiy  darajalarga  erishganida, 
yuqori darajadagi muammoli, muammoli-rivojlantiruvchi ta‘lim, vaziyatlarni tahlil 
qiluvchi topshiriqlar, ishchan o‘yinlar kabi metodlar, shuningdek, mustaqil ishlar, 
muammoli xarakterdagi topshiriqlardan foydalanish zarur. 
Shunday qilib, talabalar o‘zlashtirish darajalarini e‘tiborga olgan holda ta‘lim 
maqsadi belgilab olingach, uning mazmunini loyihalashga o‘tiladi. Bugungi kunda 
interaktiv  ta‘lim  metodlarini  qo‘llash  pedagogik  texnologiyalarni  joriy  qilishning 
asosiy elementlaridan biri sifatida qaralmoqda. Bunga ko‘ra biz  kimyo fanlaridan 
ma‘ruza, amaliy mashg‘ulotlarini samarali tashkil qilish imkonini beruvchi trening 
mashg‘ulotlari asosida tanqidiy fikrlashni rivojlantirish to‘g‘risida so‘z yuritamiz. 
Trening  so‘zi  trenirovka  –  mashq  qilish  so‘zidan  olingan  bo‘lib,  yangi 
ma‘lumotlarni amalda qo‘llashni o‘rganish degan ma‘noni anglatadi. 
 Trening  mashg‘uloti  bosqichlarining  taxminiy    ketma-ketligini  quyidagicha 
tasavvur  qilish  mumkin:  1.  Tanishuv.  2.  Mashg‘ulotdan  nimalar  kutilayotganligi 
aniqlash.  3.  Mavzuga  kirish.  4.  Mavzu  bo‘yicha  ishlash.  5.  Natijalarni  namoyish 
qilish. 6. Mashg‘ulotni natijalash. 
Quyida  trening  mashg‘ulotlarini  tashkil  qilish  bosqichlari  mazmunini  qarab 
chiqamiz.