Zamonaviy ta‟lim tizimini rivojlantirish va unga qaratilgan kreativ g„oyalar, takliflar va yechimlar

“ZAMONAVIY TA‟LIM TIZIMINI RIVOJLANTIRISH VA UNGA QARATILGAN KREATIV G„OYALAR, 
TAKLIFLAR VA YECHIMLAR” MAVZUSIDAGI 37-SONLI RESPUBLIKA ILMIY-AMALIY ON-LINE 
KONFERENSIYASI 
www
.
bestpublication.
uz
453 
o'tilgan darslarning materiallarini talaba mustaqil qayta ko'rib chiqishi mumkin. Bugungi 
kun talabi axborot - kommunikatsiya texnologiyalari hamda internetdan foydalanish 
faqatgina ta'lim tizimiga kirib kelmasdan shu sohaning barcha bo'g'inlarini boshqarish, 
tashkil qilish, axborot resurslari bilan ta'minlanayotganligi sababli ish yuritish xujjatlarini 
tezlik bilan yo'lga qo'yish, moliyaviy tizim va shu kabi ishlarni amalga oshirishda muhim 
ahamiyatga ega. Shu sababli axborot texnologiyalaridan yanada rivojlantirish maqsadida 
chekka-chekka xududlardagi yoshlar uchun ham ushbu imkoniyatlarni salmog'ini 
kengaytirish, shu sohadan foydalanish madaniyatini va imkoniyatlarini yaratish, 
mamlakatimizning barcha sohalarini rivojlantirishda katta imkoniyatlar yaratadi. 

---

“ZAMONAVIY TA‟LIM TIZIMINI RIVOJLANTIRISH VA UNGA QARATILGAN KREATIV G„OYALAR, 
TAKLIFLAR VA YECHIMLAR” MAVZUSIDAGI 37-SONLI RESPUBLIKA ILMIY-AMALIY ON-LINE 
KONFERENSIYASI 
www
.
bestpublication.
uz
454 
BOSHLANG‟ICH TA‟LIMDA ONA TILI O‟QITISH METODIKASI VA 
VAZIFALARI 
 
Jabbarova Nazakat 
Xorazm viloyati Bog'ot tumani 
4- son boshlang'ich ta'lim o'qituvchisi 
 
Hozirgi kunga qadar adabiy ta‘lim ona tili o‘qitish metodikasining tarkibida o‘rganilib 
kelinayotgan edi. O‘rta umumiy talimda adabiyot o‘qitish metodikasi mustaqil fan sifatida 
o‘z statusiga ega bo‘lgani sababli boshlang‘ich talimda ham adabiy talim metodikasiga 
metodist olimlar metodikaning mustaqil fani sifatida qarash lozimligini ilmiy-metodik 
jihatdan asoslashga harakat qilmoqdalar. Insonning tafakkuri, aqliy salohiyati ijtimoiy 
boylik hisoblanadi. Ular har qanday jamiyatning ijtimoiy-iqtisodiy taraqqiyotini belgilaydi. 
Shunday farzandlarimiz borki, ular umumiy o‘rta ta‘lim jarayonida ma‘lum yonalish 
bo‘yicha o‘zlarining iqtidorlarini, iste‘dodlarini namoyon etadilar. Bu boylikdan oqilona 
foydalanish, uni to‘g‘ri yonaltirish lozim‖ , – dedi I.A.Karimov o‘zining ―Barkamol avlod 
orzusi‖ asarida. Boshlangich sinflarda o‘tiladigan ona tili, matematika, o‘qish, odobnoma, 
tabiatshunoslik darslari o‘z mohiyati, maqsad va vazifalariga kora ta'lim tizimida alohida 
o‘rin tutadi. Negaki ularning zaminida savodxonlik va axloqiy-ta'limiy tarbiya asoslari 
turadi. Shuning uchun ham boshlangich ta'lim darslariga oquvchilar qiziqishini oshirishga 
alohida e‘tibor berish lozim. Chunki bolalar boshlangich sinflardanoq «dars» degan 
muqaddas so‘zdan bezib qolmasliklari lozim. Bugungi kunda o‘quvchilarni darsga bo‘lgan 
qiziqishlarini oshirish uchun tajribali o‘qituvchilar turli didaktik o‘yinlardan 
foydalanishmoqda. Interfaol metod – ta‘lim jarayonida o‘qituvchi va o‘quvchilar o‘rtasidagi 
faollikni oshirish orqali ularning o‘zaro harakati ta‘sir ostida bilimlarni o‘zlashtirishni 
kafolatlash, shaxsiy sifatlarni rivojlanishiga xizmat qiladi. Ushbu usullarni qo‘llash dars 
sifati va samaradorligini oshirishga yordam beradi. Uning asosiy mezonlari– norasmiy 
bahs– munozaralar o‘tkazish, o‘quv materialini erkin bayon etish, mustaqil o‘qish, 
o‘rganish, seminarlar otkazish, oquvchilarni tashabbus korsatishlariga imkoniyatlar 
yaratilishi, kichik guruh, katta guruh, sinf jamoasi bo‘lib ishlash uchun topshiriq, vazifalar 
berish, yozma ishlar bajarish va boshqalarda iborat. 
O‘zbek xalqi juda qadim zamonlardayoq ilm-fanga katta e‘tibor bilan qaragan va uni 
rivojlantirishga harakat qilgan. Ibn Sino, Beruniy, Al-Xorazmiy, Amir Temur, Ulug‘bek va 
boshqa ko‘plab allomalar ilm-fanni dunyoga tanitganlar. Ilm-ma‘rifatga beqiyos hurmat 
bilan qaragan xalqimiz qanday qiyinchilik va to‘siqlar bo‘lmasin o‘z farzandlarini savodli 
bo‘lishini orzu qilganlar. Farzandlarini yoshligidanoq maktabga – o‘qishga berganlar. 
Maktabdor domlalar o‘z usullari va tajribalariga asoslanib, bolalarga saboq berganlar. 
Demak, O‘zbekistonda o‘qitishning o‘ziga xos usullari mavjud bo‘lgan va ular rivojlanib 
borgan. Bu jarayon silliq kechgani yo‘q. Ba‘zi xato va kamchiliklarga ham yo‘l qo‘yilgan. 
Chunonchi, 20- yillarda maktabni rivojlantirishda juda jiddiy xatolarga yo‘l qo‘yildi. 
Kompleks dasturlarda ona tilini o‘rganish tizimi buzildi: grammatik, orfografik 
ko‘nikmalarga yetarli ahamiyat berilmadi. Savod o‘rgatishda yaxlit so‘z metodi tilning 

---